Ποια είναι η έννοια του μουσικού χάρτη; Είναι η μουσική ενός τόπου απλώς ένα σύνολο από αποθησαυρισμένες στατικές μουσικές ψηφίδες; Και τι είναι αυτό που ενεργοποιεί την κινητικότητα μουσικών, χορών, τραγουδιών και μουσικών οργάνων στο διάβα του χρόνου;
Ερωτήματα όπως τα παραπάνω θα απασχολήσουν το διήμερο εθνομουσικολογικό σεμινάριο με τίτλο "Μουσικοί Χάρτες της Ελλάδας".
-->
Μέσα από τέσσερις δίωρες εισηγήσεις και την προβολή μιας ταινίας ντοκιμαντέρ θα σκιαγραφηθούν μουσικές διαδρομές, σχέσεις και αλληλεπιδράσεις από τον χώρο της παραδοσιακής μουσικής. Ένα γοητευτικό κουβάρι όπου η μουσική και ο χορός πλέκονται με τρόπο αλληλένδετο με την ιστορία και το κοινωνικοπολιτισμικό πλαίσιο.
Εστιάζοντας ιδιαίτερα στις περιοχές της Θράκης, από τη στεριανή Ελλάδα, και της Κρήτης και των Κυκλάδων από τη θαλασσινή, εξετάζεται ο αντίκτυπος που είχαν στις παραδοσιακές μουσικές της Ελλάδας ορόσημα όπως η ανταλλαγή των πληθυσμών, ο Πόλεμος, η ραγδαία αστικοποίηση των μεταπολεμικών χρόνων, η μετανάστευση. Ειδικός λόγος θα γίνει για το σήμερα, για το ρεύμα της "επαν-ανακάλυψης" του παραδοσιακού ήχου από την νεότερη γενιά. Οι εισηγήσεις θα υποστηρίζονται από οπτικοακουστικό υλικό και την προβολή μιας ταινίας ντοκιμαντέρ.
Στόχος του Σεμιναρίου είναι να σχηματιστεί μια κατά το δυνατόν σφαιρική θεώρηση του φαινομένου της παραδοσιακής μουσικής και του πολιτισμικού πλαισίου της, υπό το πρίσμα των κοινωνικοπολιτισμικών αλλαγών οι οποίες έλαβαν χώρα στην Ελλάδα κατά τον τελευταίο αιώνα. Έτσι, οι συμμετέχοντες θα μπορέσουν να γνωρίσουν τα αναλυτικά εργαλεία εκείνα που θα τους βοηθήσουν να κατανοήσουν σε βάθος την μουσική, το χορό και τον κόσμο τους, όπως αυτά συνεχίζουν να μας εμπνέουν και να μας συντονίζουν ως τις μέρες μας, μέσα από το γλέντι.
Το Σεμινάριο απευθύνεται σε φίλους της παραδοσιακής μουσικής, χορευτές, μουσικούς, καθώς και σε μαθητές λυκείου.
Το πρόγραμμα
ΣΑΒΒΑΤΟ 1 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2018
Πρώτη διάλεξη: 17:00 - 19:00
"Δίχως χορό δεν έβρισκες χωριό": Η μουσική ζωή στις αγροκτηνοτροφικές κοινωνίες της στεριανής Ελλάδας.
Ο χορός και το αντιφωνικό τραγούδι. Το χοροστάσι και ο κόσμος του. Τα μουσικά όργανα και οι ιδιαιτερότητες του οργανικού ρεπερτορίου. Η είσοδος και διάδοση του κλαρίνου. Η σύνδεση της μουσικής ζωής της κοινότητας με τον κύκλο του χρόνου και τον κύκλο της ανθρώπινης ζωής.
Δεύτερη διάλεξη: 19:00 - 21:00
"Όταν ανακατώθηκε ο κόσμος": Η μεταπολεμική πορεία της παραδοσιακής μουσικής στη Στεριανή Ελλάδα.
Οι μουσικοπολιτισμικοί μετασχηματισμοί. Η αστικοποίηση. Η αποσάθρωση των αγροκτηνοτροφικών κοινωνιών. Η τυποποίηση και ομογενοποίηση του χορευτικού ρεπερτορίου. Ο ρόλος της δισκογραφίας.
21:15 Προβολή του εθνογραφικού ντοκιμαντέρ "Γκάιντες λαλούν" (30 λεπτά). Σκηνοθεσία: Δημήτρης Κιτσικούδης, έρευνα πεδίου - επιστημονική επιμέλεια: Χάρης Σαρρής.
Συζήτηση
ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2018
Τρίτη διάλεξη: 11:00 - 13:00
"Ανιχνεύοντας τις μουσικές της Κρήτης και του Αιγαίου"
Η έννοια του μουσικού δικτύου. Τα πολύστιχα τραγούδια. Το διαλογικό γλέντι. Από την ασκομαντούρα και την παλαιά λύρα στο βιολί και στον σύγχρονο τύπο λύρας. Το παγκρήτιο μουσικό και χορευτικό ρεπερτόριο. Η δισκογραφία. Λύρα ή βιολί; Οι συνέπειες του πολέμου και της αστικοποίησης στη νησιωτική Ελλάδα. Από την πλατεία του χωριού στο κρητικό κέντρο και από 'κει στη χοροεσπερίδα. Το σταρ σίστεμ. Η έντεχνη μουσική της Κρήτης.
Τέταρτη διάλεξη: 13:00 - 15:00
"Με τι αφτιά ακούμε και με τι πόδια χορεύουμε;" Ζητήματα μουσικής και ταυτότητας. Η έννοια του φολκλόρ και της αναπαράστασης. Οι "φυλές" της παράδοσης.