12 ΟΚΤΩΒΡΗ 1944 : Η ΑΠΟΧΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ

ΕΝΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ/ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΧΩΡΗΣΗ ΤΟΥΣ ΑΠΟ ΤΗ ΣΑΛΑΜΙΝΑ 

Η εκκλησία της Παναγίας της Ελευθερώτριας δεν χτίστηκε τυχαία στο λόφο «Πατρίς». Στο λόφο αυτόν, που η ονομασία του προέρχεται από παραφθορά της γερμανικής λέξης batterie (μπατερί), που σημαίνει πυροβολείο*, υπήρχε πυροβολείο των Γερμανών την περίοδο της κατοχής 1941-1944. Στη συνείδηση των Σαλαμινίων ήταν ένας τόπος πικρής μνήμης, όπου είχε ταυτιστεί με τα βάσανα και τον πόνο που τους είχε προκαλέσει η γερμανική ναζιστική κατοχή.

Η ανέγερση της εκκλησίας της Ελευθερώτριας μεταμόρφωσε αυτόν το λόφο σ’ ένα σύμβολο που θα θυμίζει για πάντα την απελευθέρωση της Σαλαμίνας από το γερμανικό ναζιστικό ζυγό.
Γι’ αυτό και για τον εορτασμό της Παναγίας της Ελευθερώτριας επιλέχτηκε – με την ομόφωνη απόφαση 246 της 1ης Οκτωβρίου 1999 του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Σαλαμίνας – η ιστορική ημερομηνία της 12ης Οκτώβρη 1944, η οποία είναι η ημέρα της αποχώρησης των ναζιστικών γερμανικών στρατευμάτων κατοχής από τη Σαλαμίνα.

Την ημερομηνία αυτή τη γνωρίζουμε χάρη σ’ ένα ημερολόγιο ντοκουμέντο, που είναι κι η μοναδική, μέχρι σήμερα, γραπτή μαρτυρία γι’ αυτήν τη συγκλονιστική ημέρα. Το ημερολόγιο αυτό ανήκε στη Σαλαμίνια Φωτεινή Γεωργίου Ευσταθίου, συζύγου Λεωνίδα Κοφινά.** Με την καταγραφή των γεγονότων στο ημερολόγιό της, έγραψε, χωρίς να το φανταζόταν, κυριολεκτικά, μια σελίδα της νεότερης ιστορίας της Σαλαμίνας και της Ελλάδας.

Το ημερολόγιο αυτό πρωτοπαρουσιάστηκε από τον υποφαινόμενο (εφημ. «Η Νέα Σαλαμίνα» - 10/1999). Η γραφή του είναι ακριβής και κοφτή κι εξιστορεί λιτά τα γεγονότα. Παρουσιάζεται, ακριβώς ως έχει, αλλά ορθογραφημένη, η σελίδα του ημερολογίου.


Το ημερολόγιο – ντοκουμέντο για την αποχώρηση των Γερμανών από τη Σαλαμίνα



«Σήμερον εις τας 9 Οκτωβρίου 1944 ήρχισεν η ανατίναξις της 2ας πυροβολαρχίας Πατρίς.

Επίσης εις τας 10 Οκτωβρίου 1944 και ώρα 7.30 ήρχισεν η πυρπόλησις της ιδίας πυροβολαρχίας.



Εις τας 12 Οκτωβρίου 1944 και ημέραν Πέμπτην και ώρα 2.30 μ.μ. ήρχισαν τα συμμαχικά αεροπλάνα να ρίπτουν αλεξιπτωτιστάς εις το αεροδρόμιον Μεγάρων και τότε ήρχισεν η κωδωνοκρουσία της απελευθερώσεως της παλλιγγενεσίας μας. Ενώ ο λαός έξαλλος από χαράν μέχρι παραφροσύνης και με δάκρυα στους οφθαλμούς περιεφέροντο εις τας οδούς ζητωκραυγάζοντας την Ελευθερίαν μας. Ζήτω η Αιωνία ΕΛΛΑΣ!».



Τάσος Καραντής


*Η ονομασία  «Πατρίς» δεν έχει καμιά σχέση με τη λέξη πατρίς – πατρίδα. Δόθηκε στο λόφο αυτόν από όσους έρχονταν σε επικοινωνία με τους Γερμανούς – έτσι έπαιρνε το αφτί τους – ακούγοντας τη λέξη batterie = πυροβολέιο. Βλ. Δημ. Πάλλα, Τοπωνυμικά της Σαλαμίνας, περιοδικό «Απόψεις», τεύχος 32-33, Ιανουάριος – Ιούνιος 1990, σελ. 12-13.

**Το ημερολόγιο – ντοκουμέντο, μου το εμπιστεύτηκε για δημοσίευση ο κ. Νίκος Νάννος, τον οποίον ευχαριστώ πολύ.