Βαμμένα...κόκκινα αβγά



Κοινή πρακτική και παράδοση στις χώρες της Βαλκανικής αποτελεί το βάψιμο των αβγών ανήμερα της Μεγάλης Πέμπτης. Τα κόκκινα αβγά, προχριστιανικό σύμβολο της ζωής, ενισχυμένο από τον συμβολισμό του κόκκινου χρώματος από το αίμα της θυσίας του Χριστού, αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι των παραδόσεων του Πάσχα στα Βαλκάνια. Ως σύμβολο της δημιουργίας, της γέννησης της ζωής, το αβγό έχει αποτελέσει πηγή έμπνευσης για αναρίθμητους μύθους και παραδόσεις από την αρχαιότητα έως σήμερα. Στη Ρουμανία, το βάψιμο των αβγών αποτελεί απόδειξη ότι τα έθιμα του Πάσχα τηρούνται έως σήμερα στη βαλκανική αυτή χώρα, όπου η παράδοση θέλει την Παναγία να είχε τοποθετήσει ένα καλάθι με αβγά στα πόδια του εσταυρωμένου Χριστού, τα οποία βάφτηκαν κόκκινα από το αίμα που έτρεχε από τις πληγές Του. Σύμφωνα με τη ρουμανική παράδοση, μόλις ο Χριστός είδε τα αβγά να γίνονται κόκκινα, ζήτησε από τους πιστούς να βάφουν κόκκινα αβγά σε ανάμνηση της θυσίας Του. Το βάψιμο των αβγών (vapsuvat) γίνεται και εδώ τη Μεγάλη Πέμπτη (Veli Chetvortok). Το βράδυ της ίδιας ημέρας, οι νοικοκυρές παίρνουν ένα από τα βαμμένα αβγά στην εκκλησία για να το "διαβάσει" ο Παπάς μαζί με τα Δώδεκα Ευαγγέλια. Με το πέρας της λειτουργίας, θάβουν το αβγό στο αμπέλι τους προκειμένου να τους προστατεύσει ο Θεός από χαλαζοθύελλες και να έχουν καλή σοδειά. Στη λαϊκή συνείδηση, ένα αβγό που έχει διαβαστεί στην Εκκλησία τη Μεγάλη Πέμπτη, μπορεί να αντέξει χωρίς να χαλάσει ολόκληρη τη χρονιά. Φέτος, σύμφωνα με εκτιμήσεις των καταναλωτικών ενώσεων, οι Βούλγαροι θα βάψουν περίπου 100 εκ. αβγά για το Πάσχα, αφού κάθε νοικοκυριό βάφει κατά μέσο όρο περίπου 30-35 αβγά, όσα καταναλώνει σε μηνιαία βάση τους υπόλοιπους μήνες του έτους. Όπως και στις άλλες βαλκανικές χώρες, έτσι και στη Σερβία, υπάρχουν διάφορα έθιμα γύρω από το βάψιμο των αβγών τη Μ. Πέμπτη. Ωστόσο, κοινό στοιχείο όλων αυτών είναι ότι το πρώτο αβγό που βγαίνει από το σκεύος όπου βάφονται τα αβγά φυλάσσεται έως το επόμενο Πάσχα στο σπίτι του νοικοκύρη, για να του παράσχει ασφάλεια και υγεία. Όλα τα άλλα αβγά .. συμμετέχουν στο "διαγωνισμό" τσουγκρίσματος, στον οποίο επιδίδονται μικροί και μεγάλοι τη Λαμπρή, όπως σε όλες τις ορθόδοξες χώρες. Τα βαμμένα αβγά ή "pisanice", όπως τα αποκαλούν οι Κροάτες, αποτελούν παράδοση για τις γιορτές του Πάσχα. Αν και οι νοικοκυρές χρησιμοποιούν πλέον σύγχρονες πρακτικές και τρόπους διακόσμησης για τα πασχαλινά αβγά, το κυρίαρχο μοτίβο στο νότο της Κροατίας είναι το κόκκινο αβγό με έναν άσπρο σταυρό στη μέση. Αντίθετα, στην υπόλοιπη χώρα κυριαρχούν τα σχέδια με λουλούδια και γεωγραφικά μοτίβα, εμπνευσμένα κυρίως από τη φύση. Και εδώ, το τσούγκρισμα των αβγών μετά την Ανάσταση έχει "διαγωνιστικό" χαρακτήρα.