Κάθε που τελειώνει η άνοιξη κάποιοι άνθρωποι μαζεύονται κάτω από τη σκιά του Κιθαιρώνα για ένα διαφορετικό προσκύνημα, στην πόλη των Ερυθρών. Ενα «τάμα», όχι στο Σφραγίδιο άντρο «κατ' εντολήν του Μαντείου των Δελφών από Ελληνες προ της μάχης των Πλαταιών με τους Πέρσες», αλλά ένα προσκύνημα μπροστά σ' ένα μπρούντζινο άγαλμα, σε ένα μισό σώμα, στην πλατεία Κ. Σταμούλη, που συμβολίζει τις θυσίες εκείνων που έπεσαν στη μάχη κατά του ναζισμού.
Εκεί, λοιπόν, στον Δήμο Ερυθρών ή Κριεκούκι, στα όρια των νομών Αττικής και Βοιωτίας, 60 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Αθήνας, μεταφέρθηκαν από διαφορετικές περιοχές στις 28 Μαΐου του 1944 πέντε αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και εκτελέστηκαν δι' απαγχονισμού από τους προγόνους της φράου Μέρκελ.
* Γιώργος Μπεγνής, οικοδόμος, πρόεδρος του παράνομου τότε σωματείου και γραμματέας του ΕΑΜ Σαλαμίνας την εποχή που πιάστηκε (έτος γεννήσεως 1909).
* Νίκος Μπερής, ναυπηγός, μέλος καθοδηγητικού γραφείου ΕΑΜ Σαλαμίνας (έτος γεννήσεως 1911).
* Στυλιανός Νικολέτος, μέλος ΕΑΜ από τα Αμπελάκια (έτος γεννήσεως 1907).
* Φίλιππος Τούτσης, νομικός, ιδρυτικό μέλος ΕΑΜ Σαλαμίνας και 1ος γραμματέας του (έτος γεννήσεως 1915).
* Σταμάτης Χατζής, ΕΠΟΝίτης από τα Μέγαρα (έτος γεννήσεως 5-12-1923).
«Μετά από αίτημα μιας ομάδας αγωνιστών με επικεφαλής τον Θανάση Λούκο, ο δήμος μας έστησε αυτό το μνημείο που φιλοτέχνησε ο γλύπτης Θεμιστοκλής Λασπάς για να τιμήσουμε την αντίσταση του ελληνικού λαού κατά τη ναζιστική κατοχή», λέει ο δήμαρχος Αθανάσιος Λιώρης.
Ενας ελάχιστος φόρος τιμής, μια μικρή «αποζημίωση» στους πεσόντες και στους συγγενείς που οι απώλειες αυτές θα τους κοστίζουν μια ζωή.
Οσο για το άλλο το μεγάλο θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων, «αυτό αποτελεί μια χαυνωτικά ξεχασμένη υπόθεση για όλες τις μεταπολεμικές κυβερνήσεις και ένα σκοτεινό απωθημένο στη συνείδηση του ελληνικού λαού», όπως γράφτηκε πρόσφατα στη σειρά «Ε-Ιστορικά»: «Μια δράκα ανθρώπων ανακινούν κατά περιόδους το θέμα, διακινδυνεύοντας να χαρακτηριστούν από τους "νουνεχείς", εμμονικοί και ουτοπιστές. Και μόνο σε περιόδους, όπως η σημερινή, που η χώρα μας στροβιλίζεται στη δίνη της διεθνούς κρίσης εισπράττοντας την παγερή άρνηση αλληλεγγύης από εταίρους, οι οποίοι "κάτι" οφείλουν στην Ελλάδα, αναδύεται το θέμα στη συλλογική μνήμη».
Οσο θα έχω πόδια, παρά την ηλικία μου, θα σέρνομαι εδώ, ψελλίζει ο Δημήτριος Τούτσης, για να δίνω το «παρών» και να τιμώ εκείνους που χάθηκαν για ιδανικά εναντίον αυτών που σήμερα μας δίνουν... δανεικά.
Μ.ΠΙΝ. από την Ελευθεροτυπία