Το πρώτο έγγραφο αφορά στην καταγραφή ενός προβλήματος που έχει προκύψει σχετικά με την αναγνώριση τίτλου ιδιοκτησίας τους «δάσους Λαμπρανού». Ο θεωρούμενος ως κάτοχος της έκτασης του Λαμπρανού φαίνεται πως είναι ο Αναγνώστης Χατζηαθανασίου, αδελφός του ηγουμένου της Μονής Φανερωμένης, Γρηγορίου Κανέλλου, απόγονοι και οι δύο του Λαυρεντίου.
Έχει συνταχθεί από την Γραμματεία των Οικονομικών της τότε Επικράτειας και απευθύνεται στον Όθωνα, βασιλιά της Ελλάδας για την επίλυση του θέματος αυτού.
Μεταγραφή κειμένου 1
Αθήναι, την 3ην Ιουλίου 1843
Μεγαλειότατε, Εντός της νήσου Σαλαμίνος υπάρχει δάσος εν περιοχή θέσεως γνωστής υπό το όνομα Λαμπρανό, την οποίαν ιδιοποιείται μετά του αδελφού του ο Αναγνώστης Χατζηαθανασίου.
Τας επί της θέσεως ταύτης αξιώσεις υποστηρίζουν οι διαληφθέντες αδελφοί εις αρχαίον Οθωμανικόν έγγραφον «ταπίον», του οποίου η ισχύς και γνησιότης είναι αναμφισβήτητος και παρά της επί των διαφιλονικουμένων δασών εξεταστικής Επιτροπής αναγνωρισμένη. Εναντίον όμως της αποδοχής του τίτλου, υπάρχει το εκπρόθεσμον της παρουσιάσεως, ώστε, ενώ κατ` ουσίαν δικαιούνται οι ρηθέντες, κατά τύπους θεωρούνται έκπτωτοι των επί του δάσους δικαίων των, δια την ρητήν διάταξιν του από 17 Νοεμβρίου 1836 Β(ασιλικού) Διατάγματος περί ιδιωτικών δασών, μένοντες κύριοι των λοιπών γαιών των αναφερομένων εν τω ταπίω. Την έλλειψιν ταύτην, ένεκα της οποίας στερούνται δικαιώματα αναμφισβήτητα, αποδίδουσα η Γραμματεία εις την άγνοιαν του Νόμου, την οποίαν και ούτοι προτείνουν, επικαλείται υπέρ αυτών την επιείκειαν της Υμετέρας Μεγαλειότητος και καθυποβάλλει εις την επικύρωσιν αυτής το επισυναπτόμενον σχέδιον Διατάγματος, δι` ου συγχωρουμένου του εκπροθέσμου της παρουσιάσεως του τίτλου, επιτρέπεται η αναγνώρισις της κυριότητος αυτών και επί του εμπεριεχομένου εις την θέσιν Λαμπρανό δάσους.
Με το βαθύτατο σέβας
Της Υμετέρας Μεγαλειότητος
ευπειθέστατος θεράπων και πιστός υπήκοος
(ακολουθεί υπογραφή)
Σχόλια
Η περιοχή του Λαμπρανού είχε παραχωρηθεί επί τουρκοκρατίας στην οικογένεια Χατζηαθανασίου. Η παραχώρηση αυτή ήταν έγγραφη και γινόταν από τον εκάστοτε βοεβόδα (κάτι σαν δήμαρχος θα λέγαμε), ο οποίος ως τιμαριούχος παραχωρούσε μέρος της έκτασης του τιμαρίου του αντί μικρής αμοιβής και ενός σημειώματος - «ταπίον» - σφραγισμένου και υπογεγραμμένου από τον ίδιο στους υποτελείς Έλληνες. Οι τελευταίοι είχαν το δικαίωμα μεταβίβασης ή κληροδότησης του συγκεκριμένου τμήματος. Αυτά, λοιπόν, επί τουρκοκρατίας.
Με την ίδρυση του Νεοελληνικού κράτους ο Όθωνας θεσπίζει το 1836 Βασιλικό Διάταγμα για τα ιδιωτικά δάση. Σύμφωνα με αυτό όσοι κατείχαν και εκμεταλλεύονταν δασικές εκτάσεις, έπρεπε να το δηλώσουν στην τότε Γραμματεία των Οικονομικών, κάτι που παρέλειψαν να κάνουν οι αδελφοί Χατζηαθανασίου.
Έτσι, το 1843 καταθέτουν αίτημα επικύρωσης της ιδιοκτησίας τους στο Λαμπρανό ζητώντας την επιείκεια του βασιλιά Όθωνα, μιας και έχουν περάσει ήδη επτά χρόνια από το τότε διάταγμα.
Ας δούμε τώρα, τι απάντησε ο τότε βασιλιάς.
Μεταγραφή κειμένου 2
Όθων
Επί τη προτάσει της Ημετέρας επί των Οικονομικών Γραμματείας και δια τους αυτόθι αναφερομένους λόγους επιτρέπομεν και διατάττομεν, μολονότι ο παρουσιασθείς εκπροθέσμως ότι …(δυσανάγνωστο)……του εκ Σαλαμίνος Αναγνώστου Χατζηαθανασίου καθόσον αφορά τας επί του δάσους το οποίον αντιποιείται αξιώσεις αυτού να γενή η παραχώρησις αυτού εις πλήρη κατοχήν και κυριότητα του ρηθέντος, κατά τα εις το από 21 Νοεμβρίου 1840 υπ` αρ. 404 έγγραφον του Δασονόμου Αττικής σημειουμένου ορίου. Αθήναι την 5 Ιουλίου 1843
Ακολουθεί υπογραφή
Σχόλια
Ο επιεικής και φιλεύσπλαχνος βασιλιάς Όθων παραχωρεί το Λαμπρανό και το δάσος του σε ιδιώτες με τη σύμπραξη μάλιστα του τότε Δασονομείου Αττικής.
Σ Υ Μ Π Ε Ρ Α Σ Μ Α Τ Α
Στα πρώτα χρόνια της ίδρυσης του Νεοελληνικού Κράτους, το Λαμπρανό ήταν όλο δάσος. Για την οικογένεια Χατζηαθανασίου αποτελούσε πηγή εσόδων, αφού τα μέλη της εκμεταλλεύονταν το δάσος με ήπιο τρόπο παίρνοντας το ρετσίνι των πεύκων ή φτιάχνοντας ασβέστη στα τέσσερα καμίνια της περιοχής αυτής. Άρα, οι περιοχές, οι οποίες στις αεροφωτογραφίες του 1947 εμφανίζονται ως χέρσες, δεν ήταν τίποτε άλλο παρά δασικοί χώροι, οι οποίοι «ξερουμανιάστηκαν», δηλαδή κόπηκαν πεύκα, για να μετατραπούν σε καλλιεργήσιμη έκταση πριν το παραπάνω έτος.
Ο Όθων συνεχίζοντας τις οθωμανικές πρακτικές με τη θέληση των εκκλησιαστικών θεσμών εγκρίνει την παραχώρηση του δάσους μέσω του παλαιού ταπίου, ιδιωτικοποιώντας το και αδιαφορώντας για το δικό του Διάταγμα, το οποίο θα κατακύρωνε το Λαμπρανό στο Δημόσιο. Συνεπώς, τα όποια συμβόλαια ιδιοκτησίας του Λαμπρανού συντάχθηκαν από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους κι έπειτα είναι παράτυπα και δεν έχουν κανένα νομικό έρεισμα, γιατί στηρίζονται μόνο και μόνο στην επιείκεια του τότε βασιλιά. Ακόμη κι έτσι όμως κανείς δε τόλμησε να παραχωρήσει άδεια για οικοδομική ή άλλου είδους επέμβαση πέρα από την αγροτική ή εξορυκτική εκμετάλλευση ήπιας μορφής. Δυστυχώς το κατάφερε μέσα σε μια νύχτα το νομοσχέδιο Σουφλιά ρίχνοντας την τελειωτική ταφόπλακα στο Λαμπρανό, ανοίγοντας τον δρόμο στον καταναλωτισμό και το νεοπλουτισμό.
Ένα εξοχικό στο κατάφυτο Λαμπρανό θα συμπληρώσει την εικόνα της κοινωνικής (απ)αξίωσης εκείνων που θα σπεύσουν να αγοράσουν ένα σπίτι κοντά στη θάλασσα και μέσα στα πεύκα. Μια τωρινή βόλτα στις πλαγιές του, με τα προσφάτως κομμένα δέντρα, με την καταστροφή του αρχαίου μονοπατιού και άλλων αρχαιοτήτων, η εκτρωματική παράκτια εγκατάσταση την ιχθυοκαλλιέργειας στη παραλία του μεγάλου Λαμπρανού, το άνοιγμα επίπεδων πλαγιών για την πιθανή δημιουργία αγροτεμαχίων και πολλά άλλα θα σας πείσουν πως ο βοεβόδας της τουρκοκρατίας ήταν πιο ακίνδυνος και αθώος από τον πανούργο επιχειρηματικό άνθρωπο του 2010.
Υ.Γ.: Τα παραπάνω έγγραφα των Γενικών Αρχείων του Κράτους βρίσκονται στο "Αρχείο Γραμματείας/Υπουργείου επί των οικονομικών. Υποαρχείο γραμματείας επί των οικονομικών (1833-1844).Υποαρχείο Ανακτόρων - Φάκελος #82" και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για κάθε νόμιμη χρήση.
periodikobakilos.blogspot.com