Στα εκλογικά τμήματα προσέρχονται οι Βρετανοί για να αποφασίσουν εάν θα μείνουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά από μία εξοντωτική εκστρατεία στην οποία κινητοποιήθηκε κάθε παράγοντας και η χαοτική συζήτηση περιστράφηκε γύρω από το ζήτημα της οικονομίας και της μετανάστευσης. Η Ευρώπη παρακολουθεί με αγωνία και εξετάζει τις επιπτώσεις ενδεχόμενου Brexit, αλλά γνωρίζει ότι ακόμη η παραμονή θα έχει επιπτώσεις.
Οι κάλπες άνοιξαν στις 07:00 (ώρα Λονδίνου, 09:00 ώρα Αθήνας) και κλείνουν στις 22:00 (μεσάνυχτα ώρα Αθήνας). Η ροή των αποτελεσμάτων αναμένεται να ξεκινήσει μερικές ώρες μετά τα μεσάνυχτα προς Πέμπτη, αλλά ο κύριος όγκος τους αναμένεται τα ξημερώματα -και ακόμη και τότε, δεδομένου του ότι η μάχη προβλέπεται να δοθεί στο νήμα, είναι άγνωστο πότε το πρωί της Παρασκευής θα έχει σχηματιστεί μία πρώτη σαφής εικόνα. Σε κάθε περίπτωση, η νύχτα θα είναι μακρά.
Στις διεθνείς αγορές, η στερλίνα κατέγραφε ενίσχυση πριν ενισχυόταν έναντι των υπόλοιπων νομισμάτων, αγγίζοντας στο άνοιγμα των ασιατικών αγορών το 1,4844 δολ. (ενίσχυση κατά 0,4% και στο υψηλότερό της επίπεδο από τον Ιανουάριο). Το χρηματιστήριο στο Λονδίνο άνοιξε με άνοδο 0,6%, ενώ στο πράσινο βρίσκονται και τα υπόλοιπα μεγάλα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια.
Δεν καταγράφονται σημαντικά προβλήματα στην ψηφοφορία, αν και ο καιρός είναι βροχερός σε αρκετές περιοχές της χώρας. Ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον ψήφισε δύο ώρες μετά το άνοιγμα της κάλπης.
H εικόνα από τις τελευταίες δημοσκοπήσεις είχε παραμείνει θολή μέχρι τέλους, με τις περισσότερες έρευνες που δημοσιεύονταν μέχρι και την Τετάρτη να εμφανίζουν τα δύο στρατόπεδα στο νήμα. Ελάχιστες είναι εκείνες που έδειχναν σημαντική διαφορά, όπως τηλεφωνική έρευνα της ComRes που εμφάνιζε καθαρά μπροστά την παραμονή στην ΕΕ.
Συγκεντρώνοντας την εικόνα των δημοσκοπήσεων, η JPMorgan κατέληξε τη νύχτα της Τρίτης ότι θεωρείται οριακά πιθανότερο να παραμείνει η Βρετανία στην ΕΕ. «Βάσει των διαθέσιμων στοιχείων, φαίνεται ότι με 9% αναποφάσιστους υπάρχει κατά μέσο όρο ένα προβάδισμα 2 μονάδων για το "Μένουμε"» ανέφερε, σύμφωνα με το Reuters, στέλεχος του οίκου.
Καθώς όμως η αξιοπιστία των βρετανικών εταιρειών δημοσκοπήσεων είχε πληγεί από τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, το Λονδίνο έχει καταφύγει μέχρι και στις... αποδόσεις των γραφείων στοιχημάτων για να καταλάβει προς τα πού πνέει ο άνεμος.
Στην τελευταία του εκτίμηση, τα ξημερώματα της Πέμπτης, το Betfair (υπηρεσία αναφοράς για τον στοιχηματισμό) τοποθετούσε η πιθανότητα παραμονής στην ΕΕ βρισκόταν στην περιοχή του 78%. Η JPMorgan ωστόσο, η ανάλυση της οποίας έβλεπε προβάδισμα 2 μονάδων στην παραμονή, ήταν αρκετά πιο επιφυλακτική, τοποθετώντας τις πιθανότητες του Brexit στο 45%.
Το σίγουρο είναι ότι τα γραφεία στοιχημάτων είναι μέχρι στιγμής οι μεγάλοι κερδισμένοι: Υπολογίζεται ότι έχουν παιχτεί 75 εκατ. ευρώ γύρω από το δημοψήφισμα.
Ο «Ντέιβ», ο Μπόρις και τα σκωτσέζικα κιλτ
Το δημοψήφισμα έχει φέρει στα χαρακώματα τους πολιτικούς της χώρας, αλλά τα δύο στρατόπεδα δεν κινούνται αμιγώς σε κομματικές γραμμές: Οι εκστρατείες για το «Μένουμε» και για το «Φεύγουμε» έχουν σχηματιστεί διαφορετικά πάνω σε έναν πληθυσμό στον οποίο, ανέκαθεν, δεν υπήρχαν «ευρωπαϊστές» με την έννοια που υπήρχαν στις υπόλοιπες χώρες της δυτικής ηπειρωτικής Ευρώπης.
Οι βρετανοί Συντηρητικοί, του πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον, έχουν και τυπικά μοιραστεί στους υπέρ και στους κατά της παραμονής στην ΕΕ. Τα άλλα δύο κεντρικά κόμματα στο Λονδίνο, οι Εργατικοί και οι Lib Dem, όπως και το σκωτσεζικό SNP και του ουαλικό Plaid Cymru, έχουν ταχθεί υπέρ του «Μένουμε» όπως και ο ίδιος ο Κάμερον.
Φυσικά, το UKIP του Νάιτζελ Φάρατζ είναι υπέρ του Brexit -το στρατόπεδο του Φάρατζ είναι εκείνο που έχει κάνει την πιο επιθετική εκστρατεία υπέρ της αποχώρησης, με θέσεις που επικεντρώνονται στη μετανάστευση και ρητορική που, για τους επικριτές της, αγγίζει τα όρια της ρατσιστικής κινδυνολογίας (το πόστερ με τα κύματα «μελαχροινών ξένων» που κατακλύζουν τη Βρετανία εξαιτίας της ΕΕ ήταν αδιαμφισβήτητα το ναδίρ της προεκλογικής καμπάνιας).
Το ρήγμα στους συντηρητικούς Τόρις είναι απόληξη του πάγιου διχασμού στο εσωτερικό του κόμματος μεταξύ των υπέρ και των κατά της ΕΕ -αυτό το χάσμα, το πλήγμα από το οποίο είχε νιώσει ο Κάμερον σε παλιότερες ψηφοφορίες στο Κοινοβούλιο, είναι μέρος του υποβάθρου για το οποίο ο βρετανός πρωθυπουργός είχε εξαρχής επιδιώξει «αναδιαπραγμάτευση» στις σχέσεις με την ΕΕ.
Έτσι, δεν προξενεί έκπληξη που οι δύο πολιτικοί που έχουν γίνει τα πρόσωπα των δύο στρατοπέδων δεν είναι ο Κάμερον και ο Φάρατζ, αλλά ο Κάμερον και ο Μπόρις Τζόνσον. Ο Τζόνσον, τέως δήμαρχος Λονδίνου με τους Συντηρητικούς, έχει γίνει ο «στρατηγός» του «Φεύγουμε».
Στις τελευταίες τους εκκλήσεις, οι δύο πολιτικοί προσπάθησαν να κινητοποιήσουν και τον τελευταίο αναποφάσιστο. Ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον -πλαισιωμένος, σε μία επίδειξη διακομματικής ενότητας, από τον Γκόρντον Μπράουν (Εργατικοί), τον Τζον Μέιτζορ και τον αρχηγό των Lib Dem Τιμ Φάρον- κάλεσε τους ψηφοφόρους να «απορρίψουν τα ψέματα [της εκστρατείας] του "Φεύγουμε" και να βάλουν πρώτα τις θέσεις εργασίας, να βάλουν πρώτη την οικονομία».
Από την πλευρά, του ο Μπόρις Τζόνσον κάλεσε ξανά σε «ψήφο ανεξαρτησίας», λέγοντας πως «βρισκόμαστε μπροστά σε ένα εξαιρετικό γεγονός στην ιστορία της χώρας μας και στην ιστορία της Ευρώπης». «Εάν ψηφίσουμε να φύγουμε, μπορούμε να ανακτήσουμε τον έλεγχο της δημοκρατίας μας και της μεταναστευτικής μας πολιτικής» είπε.
Στις διεθνείς αγορές, η στερλίνα κατέγραφε ενίσχυση πριν ενισχυόταν έναντι των υπόλοιπων νομισμάτων, αγγίζοντας στο άνοιγμα των ασιατικών αγορών το 1,4844 δολ. (ενίσχυση κατά 0,4% και στο υψηλότερό της επίπεδο από τον Ιανουάριο). Το χρηματιστήριο στο Λονδίνο άνοιξε με άνοδο 0,6%, ενώ στο πράσινο βρίσκονται και τα υπόλοιπα μεγάλα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια.
Δεν καταγράφονται σημαντικά προβλήματα στην ψηφοφορία, αν και ο καιρός είναι βροχερός σε αρκετές περιοχές της χώρας. Ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον ψήφισε δύο ώρες μετά το άνοιγμα της κάλπης.
H εικόνα από τις τελευταίες δημοσκοπήσεις είχε παραμείνει θολή μέχρι τέλους, με τις περισσότερες έρευνες που δημοσιεύονταν μέχρι και την Τετάρτη να εμφανίζουν τα δύο στρατόπεδα στο νήμα. Ελάχιστες είναι εκείνες που έδειχναν σημαντική διαφορά, όπως τηλεφωνική έρευνα της ComRes που εμφάνιζε καθαρά μπροστά την παραμονή στην ΕΕ.
Συγκεντρώνοντας την εικόνα των δημοσκοπήσεων, η JPMorgan κατέληξε τη νύχτα της Τρίτης ότι θεωρείται οριακά πιθανότερο να παραμείνει η Βρετανία στην ΕΕ. «Βάσει των διαθέσιμων στοιχείων, φαίνεται ότι με 9% αναποφάσιστους υπάρχει κατά μέσο όρο ένα προβάδισμα 2 μονάδων για το "Μένουμε"» ανέφερε, σύμφωνα με το Reuters, στέλεχος του οίκου.
Καθώς όμως η αξιοπιστία των βρετανικών εταιρειών δημοσκοπήσεων είχε πληγεί από τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, το Λονδίνο έχει καταφύγει μέχρι και στις... αποδόσεις των γραφείων στοιχημάτων για να καταλάβει προς τα πού πνέει ο άνεμος.
Στην τελευταία του εκτίμηση, τα ξημερώματα της Πέμπτης, το Betfair (υπηρεσία αναφοράς για τον στοιχηματισμό) τοποθετούσε η πιθανότητα παραμονής στην ΕΕ βρισκόταν στην περιοχή του 78%. Η JPMorgan ωστόσο, η ανάλυση της οποίας έβλεπε προβάδισμα 2 μονάδων στην παραμονή, ήταν αρκετά πιο επιφυλακτική, τοποθετώντας τις πιθανότητες του Brexit στο 45%.
Το σίγουρο είναι ότι τα γραφεία στοιχημάτων είναι μέχρι στιγμής οι μεγάλοι κερδισμένοι: Υπολογίζεται ότι έχουν παιχτεί 75 εκατ. ευρώ γύρω από το δημοψήφισμα.
Ο «Ντέιβ», ο Μπόρις και τα σκωτσέζικα κιλτ
Το δημοψήφισμα έχει φέρει στα χαρακώματα τους πολιτικούς της χώρας, αλλά τα δύο στρατόπεδα δεν κινούνται αμιγώς σε κομματικές γραμμές: Οι εκστρατείες για το «Μένουμε» και για το «Φεύγουμε» έχουν σχηματιστεί διαφορετικά πάνω σε έναν πληθυσμό στον οποίο, ανέκαθεν, δεν υπήρχαν «ευρωπαϊστές» με την έννοια που υπήρχαν στις υπόλοιπες χώρες της δυτικής ηπειρωτικής Ευρώπης.
Οι βρετανοί Συντηρητικοί, του πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον, έχουν και τυπικά μοιραστεί στους υπέρ και στους κατά της παραμονής στην ΕΕ. Τα άλλα δύο κεντρικά κόμματα στο Λονδίνο, οι Εργατικοί και οι Lib Dem, όπως και το σκωτσεζικό SNP και του ουαλικό Plaid Cymru, έχουν ταχθεί υπέρ του «Μένουμε» όπως και ο ίδιος ο Κάμερον.
Φυσικά, το UKIP του Νάιτζελ Φάρατζ είναι υπέρ του Brexit -το στρατόπεδο του Φάρατζ είναι εκείνο που έχει κάνει την πιο επιθετική εκστρατεία υπέρ της αποχώρησης, με θέσεις που επικεντρώνονται στη μετανάστευση και ρητορική που, για τους επικριτές της, αγγίζει τα όρια της ρατσιστικής κινδυνολογίας (το πόστερ με τα κύματα «μελαχροινών ξένων» που κατακλύζουν τη Βρετανία εξαιτίας της ΕΕ ήταν αδιαμφισβήτητα το ναδίρ της προεκλογικής καμπάνιας).
Το ρήγμα στους συντηρητικούς Τόρις είναι απόληξη του πάγιου διχασμού στο εσωτερικό του κόμματος μεταξύ των υπέρ και των κατά της ΕΕ -αυτό το χάσμα, το πλήγμα από το οποίο είχε νιώσει ο Κάμερον σε παλιότερες ψηφοφορίες στο Κοινοβούλιο, είναι μέρος του υποβάθρου για το οποίο ο βρετανός πρωθυπουργός είχε εξαρχής επιδιώξει «αναδιαπραγμάτευση» στις σχέσεις με την ΕΕ.
Έτσι, δεν προξενεί έκπληξη που οι δύο πολιτικοί που έχουν γίνει τα πρόσωπα των δύο στρατοπέδων δεν είναι ο Κάμερον και ο Φάρατζ, αλλά ο Κάμερον και ο Μπόρις Τζόνσον. Ο Τζόνσον, τέως δήμαρχος Λονδίνου με τους Συντηρητικούς, έχει γίνει ο «στρατηγός» του «Φεύγουμε».
Στις τελευταίες τους εκκλήσεις, οι δύο πολιτικοί προσπάθησαν να κινητοποιήσουν και τον τελευταίο αναποφάσιστο. Ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον -πλαισιωμένος, σε μία επίδειξη διακομματικής ενότητας, από τον Γκόρντον Μπράουν (Εργατικοί), τον Τζον Μέιτζορ και τον αρχηγό των Lib Dem Τιμ Φάρον- κάλεσε τους ψηφοφόρους να «απορρίψουν τα ψέματα [της εκστρατείας] του "Φεύγουμε" και να βάλουν πρώτα τις θέσεις εργασίας, να βάλουν πρώτη την οικονομία».
Από την πλευρά, του ο Μπόρις Τζόνσον κάλεσε ξανά σε «ψήφο ανεξαρτησίας», λέγοντας πως «βρισκόμαστε μπροστά σε ένα εξαιρετικό γεγονός στην ιστορία της χώρας μας και στην ιστορία της Ευρώπης». «Εάν ψηφίσουμε να φύγουμε, μπορούμε να ανακτήσουμε τον έλεγχο της δημοκρατίας μας και της μεταναστευτικής μας πολιτικής» είπε.
Όπως και η βρετανική πολιτική σκηνή, καθώς και οι εφημερίδες είναι χωρισμένες σε δύο στρατόπεδα: σε εκείνο του «Μένουμε» και σε εκείνο του «Φεύγουμε».
Στη διάρκεια της εκστρατείας, πολιτικοί, καθώς και προσωπικότητες από τον κόσμο των γραμμάτων και των τεχνών έχουν σπεύσει να ταχθούν υπέρ της μίας ή της άλλης πλευράς.
Πολλοί είναι εκείνοι που προσπαθούν να «μαντέψουν» τι υποστηρίζει η βασίλισσα Ελισάβετ, η οποία έχει δηλώσει -μέσω του αντιπροσώπου της- ότι δεν αναμειγνύεται σε ζητήματα άσκησης πολιτικής.
in.gr