Η Ναυμαχία της Σαλαμίνας μέσα από τα εκθέματα του Πολεμικού Μουσείου

Οι Αθηναίοι έστειλαν απεσταλμένους στους Δελφούς να πάρουν χρησμό και περίμεναν. Αφού έκαναν όλα όσα έπρεπε, οι απεσταλμένοι μπήκαν στον ναό και κάθισαν· τότε η Πυθία, που τ’ όνομά της ήταν Αριστονίκη, τους έδωσε τον ακόλουθο χρησμό:

-->

Άμοιροι, τι κάθεστε; Φύγετε στις εσχατιές της γης, αφήνοντας τα σπίτια σας και την στρογγυλή σας πολιτεία με τα υψώματα. Γιατί δεν είναι σίγουρο ούτε το κεφάλι, ούτε το σώμα, ούτε τα πόδια, ούτε τα χέρια, ούτε η μέση, όλα χάνονται• η φωτιά ερειπώνει τα πάντα κι ο ορμητικός Άρης οδηγώντας άρμα συριακό θα καταστρέφει πολλά κι ωραία οχυρά κι όχι μόνο το δικό σας. Πολλούς ναούς αθανάτων θα παραδώσει στην φωτιά, όπου σήμερα στέκονται κάθιδρα τ’ αγάλματά τους τρέμοντας από τον φόβο, ενώ από την οροφή ψηλά μαύρο τρέχει αίμα, σημάδι αναπόφευκτης συμφοράς. Φύγετε λοιπόν από τ’ άδυτο και ψυχωθείτε για τις δυστυχίες σας.

Όταν οι Αθηναίοι απεσταλμένοι τ’ άκουσαν αυτά, βρέθηκαν σ’ απόγνωση. Εκεί που θεωρούσαν πως ήσαν χαμένοι με το κακό που προέλεγε ο χρησμός, ο Τίμων, γιος του Ανδροβούλου, από τους επιφανείς πολίτες των Δελφών, τους συμβούλεψε να πάρουν τα σύμβολα που κρατούν οι ικέτες και σαν ικέτες να πάνε για δεύτερη φορά να ζητήσουν χρησμό από το Μαντείο. Οι Αθηναίοι συμφώνησαν και είπαν στον θεό: «Άνακτα, δώσε μας για την πατρίδα μας καλύτερο χρησμό, από σεβασμό προς τα ικετήρια που κρατάμε ερχόμενοι σε σένα. Αλλιώς δεν θα φύγομε από το άδυτο, αλλά θα μείνομε εδώ ώσπου να πεθάνομε».

--> Όταν τα είπαν αυτά, η Πυθία τούς έδωσε δεύτερο χρησμό: Δεν μπορεί η Αθηνά να κάμψει τον Ολύμπιο Δία, μ’ όλο που τον παρακαλεί με λόγια πολλά και σοφία γεμάτα. Αλλά και πάλι θα σου πω τον λόγο αυτό, σκληρό σαν το διαμάντι. Όταν θα έχουν κυριευθεί όσα ορίζει ο Κέκροψ και όσες βαθιές σπηλιές έχει ο Κιθαιρώνας, τότε ο παντεπόπτης Δίας θα δώσει στην Τριτογενή ξύλινο τείχος το μόνο απόρθητο, σωτήριο για σε και τα παιδιά σου. Μην περιμένεις ατάραχος το ιππικό και το πολύπληθο πεζικό που έρχεται από στεριά, μα υποχώρησε γυρίζοντας τα νώτα και θα ’ρθει ώρα να πολεμήσεις. Θεία Σαλαμίνα, θα γίνεις αιτία να χάσουν μάνες τα παιδιά, όταν θα σπέρνονται της Δήμητρας οι καρποί ή όταν θα θερίζονται. Ο χρησμός αυτός ήταν πιο ήπιος κι έτσι φάνηκε και στους Αθηναίους απεσταλμένους• τον έγραψαν κι έφυγαν για την Αθήνα. Μόλις έφθασαν, ανακοίνωσαν τον χρησμό στον λαό. Ενώ προσπαθούσαν να ερμηνεύσουν τον χρησμό, διατυπώθηκαν πολλές απόψεις, δύο όμως ήσαν οι επικρατέστερες. Πολλοί από τους γεροντότερους υποστήριζαν ότι ο θεός θεωρούσε πως η ακρόπολη θα μπορέσει να τους προστατέψει. Παλαιότερα η ακρόπολη είχε γύρω έναν ξύλινο φράχτη κι αυτόν τον φράχτη θεωρούσαν οι γεροντότεροι ως ξύλινο τείχος. Οι άλλοι πάλι έλεγαν ότι ο θεός εννοούσε τα καράβια και πως γι’ αυτά μόνο έπρεπε να φροντίσουν, εγκαταλείποντας όλα τ’ άλλα. Αλλά όσους υποστήριζαν ότι το ξύλινο τείχος είναι τα καράβια, τους δημιουργούσαν αμφιβολίες οι δυο τελευταίοι στίχοι που είχε πει η Πυθία: Θεία Σαλαμίνα, θα γίνεις αιτία να χάσουν μάνες τα παιδιά, όταν θα σπέρνονται της Δήμητρας οι καρποί ή όταν θα θερίζονται.