Τέσσερα χρόνια έχουν κλείσει από την κατάθεση μήνυσης κατά παντός υπεύθυνου για το ναυάγιο «Αγία Ζώνη ΙΙ» και ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί το πρώτο στάδιο της διαδικασίας, δηλαδή η ανάκριση, όπως σημειώνει το WWF Ελλάδος.
Πριν από λίγους μήνες, η περιβαλλοντική οργάνωση κατέθεσε αναφορά προς τον κ. Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου ζητώντας τη λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων για την πρόοδο και ολοκλήρωση της ανάκρισης, «ώστε να αποδοθούν οι ποινικές ευθύνες οπού και όπως πρέπει.»
Η αδικαιολόγητη αυτή καθυστέρηση εγείρει σοβαρά ερωτηματικά σχετικά με την υπέρβαση των εύλογων χρονικών ορίων της ανάκρισης, την αποδυνάμωση των αποδεικτικών μέσων, την τήρηση της αρχής της δίκαιης δίκης και τον κίνδυνο παραγραφής τουλάχιστον ορισμένων (πλημμεληματικού χαρακτήρα) αδικημάτων, που έχουν ενδεχομένως τελεστεί, υπογραμμίζει το WWF.
«Πριν από τέσσερα χρόνια, καταθέσαμε μήνυση κατά παντός υπευθύνου για το ναυάγιο που μαύρισε τις ακτές του Σαρωνικού, καταγγέλλοντας παράβαση διατάξεων για την προστασία του περιβάλλοντος και ζητώντας την απόδοση ποινικών ευθυνών. Μάλιστα, καταθέσαμε στην εισαγγελία Πειραιά και ειδική έκθεση, η οποία έδωσε στις δικαστικές αρχές όλα τα στοιχεία που είχαμε στη διάθεσή μας. Από τότε, σιγή δικαιοσύνης. Αν για τα περιβαλλοντικά εγκλήματα καθυστερεί τόσο πολύ η απονομή δικαιοσύνης, τότε για ποιο κράτος δικαίου μιλάμε, ειδικά όταν διανύουμε τη χειρότερη στην ιστορία περιβαλλοντική κρίση;», δήλωσε η Θεοδότα Νάντσου, επικεφαλής περιβαλλοντικής πολιτικής, WWF Ελλάς.
«Η εξακρίβωση των αιτίων και η απόδοση ποινικών ευθυνών για ένα τόσο σοβαρό περιβαλλοντικό έγκλημα, το οποίο δεν φαίνεται να οφείλεται απλώς σε λάθος, είναι ζήτημα μείζονος δημοσίου ενδιαφέροντος. Σε μια εποχή κατά την οποία οι παρενέργειες της κλιματικής κρίσης δεν είναι θεωρητική συζήτηση, αλλά αλλάζουν με βίαιο τρόπο τη ζωή μας, η δικαιοσύνη πρέπει να λειτουργεί ως εγγυήτρια και ασπίδα προστασίας του περιβάλλοντος. Ευελπιστούμε ότι μετά από 4 χρόνια η ανάκριση πλησιάζει στο τέλος της με την κλήση και των κατηγορουμένων σε απολογία», δηλώνει η Κλειώ Παπαπαντολέων, δικηγόρος του WWF Ελλάς.
Το πόρισμα του ΕΜΠ
Μια ισχυρή έκρηξη στη δεξιά πλευρά του δεξαμενόπλοιου «Αγία Ζώνη ΙΙ», ευθύνεται για τη βύθιση του, τον Σεπτέμβριο του 2017 στον Σαρωνικό, σύμφωνα με πόρισμα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου που είχε δημοσιευτεί το 2019. Οι ερευνητές απέκλειαν το ενδεχόμενο ναυτικού ατυχήματος λόγω φθοράς, αφού όλα τα στοιχεία συγκλίνουν στο σενάριο της δολιοφθοράς.
Το πόρισμα των 330 σελίδων που συνέταξε το Τμήμα Ναυπηγικής και Τεχνολογίας του ΕΜΠ προστέθηκε πριν λίγες ημέρες στην ογκωδέστατη δικογραφία που έχει σχηματίσει η Εισαγγελία Πειραιά. Το επιστημονικό κλιμάκιο του ΕΜΠ επιθεώρησε ενδελεχώς το ναυάγιο και τα συμπεράσματα που έβγαλε, ενισχύουν τις αντίστοιχες διαπιστώσεις του Γ' Ανακριτικού Συμβουλίου Ναυτικών Ατυχημάτων για δολιοφθορά.
Το χρονικό
Το «Αγία Ζώνη ΙΙ» ήταν αγκυροβολημένο και φορτωμένο με 2.194 τόνους μαζούτ και 340 τόνους ντίζελ. Στη μία τα ξημερώματα της 10ης Σεπτεμβρίου του 2017, το πλοίο άρχισε να παίρνει κλίση προς τα δεξιά και, μία ώρα αργότερα, άρχισε να βυθίζεται. Οι δύο ναυτικοί που επέβαιναν εκείνη την ώρα στο πλοίο βούτηξαν στα νερά του Σαρωνικού για να σωθούν. Τρεις ώρες αργότερα το πλοίο βρισκόταν εξ ολοκλήρου στον βυθό.
«Από όλες τις εκθέσεις επιθεωρήσεως καθώς και τα πιστοποιητικά του πλοίου που ελέγχθηκαν ουδεμία έλλειψη ή παρατυπία δεν εντοπίστηκε. Το πλοίο συντηρείτο ενδελεχώς και ήταν αξιόπλοο», αναφέρεται στο πόρισμα του ΕΜΠ. Οι ερευνητές απορρίπτουν την πιθανότητα να κατακλύστηκε το μηχανοστάσιο του πλοίου από διαρροή λόγω φθοράς του πλοίου (π.χ στο δίκτυο θαλάσσης ή στα ελάσματα των πλευρών και του πυθμένα).
Επίσης αποκλείστηκε η πιθανότητα κατάκλυσης του μηχανοστασίου λόγω λειτουργίας των αντλιών θαλάσσης του πλοίου.
Αντίθετα, από τα ευρήματα της μελέτης των ελασμάτων του μεγάλου ρήγματος στη δεξιά πλευρά του πλοίου και από συγκριτική αντίστοιχη μελέτη υλικού από έλασμα που βρέθηκε μακριά από το ρήγμα, συμπεραίνεται πως «η επίμαχη περιοχή φέρει χαρακτηριστικά αστοχίας που σχετίζονται με θραύση εξαιτίας πολύ μεγάλου ρυθμού παραμόρφωσης των ελασμάτων της, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από μελέτη της διεθνούς βιβλιογραφίας». Οι επιστήμονες κάνουν λόγο για «εκρηκτική φόρτιση».
«Εγκάρσιες άνισες παραμορφώσεις των τμημάτων των ελασμάτων εκατέρωθεν μιας ρωγμής προς το εσωτερικό του πλοίου. Ψαθυρές αστοχίες, τόσο κατά μήκος συγκολλήσεων όσο και ανυποστήρικτων ελασμάτων, μέσω εμφάνισης ευθύγραμμων ρωγματώσεων. Δημιουργία λωρίδων υλικού, δημιουργία αυτόνομων θραυσμάτων, απομείωση πάχους των ελασμάτων και αύξηση της σκληρότητας του υλικού τους. Παραμόρφωση κόκκων υλικού και σημαντικές αλλαγές στη μικροδομή μέσω της εμφάνισης χαρακτηριστικών ζωνών αδιαβατικής διάτμησης (λευκές ζώνες). Η ταυτόχρονη παρουσία των παραπάνω ευρημάτων στις επιφάνειες αστοχίας, σύμφωνα με όσα γνωρίζουν οι συγγραφείς της παρούσας έκθεσης, παραπέμπει σε εκρηκτική φόρτιση. Μετά από τη μελέτη της ευστάθειας και της κατάκλυσης του πλοίου προέκυψε ότι αυτό βυθίστηκε μετά από τη δημιουργία ρήγματος μέσω του οποίου κατακλύστηκαν οι δεξιές πλευρικές δεξαμενές έρματος No3 και No4, με αποτέλεσμα το πλοίο να λάβει κλήση 25.780 και έμπρυμνη διαγωγή 1.308 m. Λόγω της κλίσης και της διαγωγής του πλοίου εισήλθε νερό από το πρυμναίο φινιστρίνι της δεξιάς πλευράς, το οποίο εν συνεχεία οδηγήθηκε εντός του μηχανοσταστασίου το οποίο και κατέκλυσε. Μετά την κατάκλυση και του μηχανοστασίου, το πλοίο έχασε παντελώς την ευστάθεια του και βυθίστηκε».
Μαρακάκης: Ποιος ήθελε το ναυάγιο;
Την ίδια χρονιά, ο δικηγόρος Γιάννης Μαρακάκης, εκπροσωπώντας επιχειρηματίες και αλιείς που υπέστησαν ζημία από την οικολογική καταστροφή που προκάλεσε το «Αγία Ζώνη ΙΙ», σχολίαζε ότι «το πόρισμα του ΕΜΠ για τις αιτίες πίσω από τη μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή του Σαρωνικού δημιουργεί ερωτηματικά για το ποιος ήθελε αυτό το ναυάγιο. Ωστόσο, η αποζημιωτική ευθύνη των ασφαλιστών παραμένει αναλλοίωτη έναντι των ζημιωθέντων και των θυμάτων αυτής της τεράστιας οικολογικής ζημιάς».