«Αίας» απόψε και αύριο, στην παράσταση που σκηνοθετεί ο Αργύρης Ξάφης για το Εθνικό Θέατρο στην Επίδαυρο ● Ο καλός ηθοποιός Στάθης Σταμουλακάκος αναλύει τον ήρωα που υποδύεται σε αυτή την πρωτιά του τόσο σε αρχαίο δράμα όσο και στο αρχαίο θέατρο.
Ο Αίας, βασιλιάς της Σαλαμίνας έχει διακριθεί στον δεκαετή πόλεμο της Τροίας για τη γενναιότητά του. Είναι αυτός που καταφέρνει να πάρει το νεκρό σώμα του Αχιλλέα από τους Τρώες. Ομως, όχι μόνο δεν τον τιμούν για αυτό τον άθλο και δεν αναγνωρίζουν την πολεμική του δεινότητα, αλλά του στερούν και αυτό που δικαιούται: δίνουν τα όπλα του σκοτωμένου συμπολεμιστή του, με δόλο, όχι στον ίδιο αλλά στον δαιμόνιο Οδυσσέα. Τον κυριεύει η επιθυμία να εκδικηθεί αυτούς που τον αδίκησαν, όμως η θεά Αθηνά του θολώνει το μυαλό και στρέφει τη μανία του στα κοπάδια και τους επιστάτες των Ελλήνων. Στη συνειδητοποίηση της πράξης του, όταν συνέρχεται, νιώθει ανίκανος να συνεχίσει να ζει με την ντροπή και προκαλεί τον θάνατό του.
Ο «Αίαντας» του Σοφοκλή, η δεύτερη παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου, που παρουσιάζεται σήμερα και αύριο, στην Επίδαυρο, δεν είναι μόνο το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Αργύρη Ξάφη στο αρχαίο θέατρο αλλά και η πρώτη φορά του πρωταγωνιστή που υποδύεται τον ομώνυμο ήρωα τόσο σε αρχαίο δράμα όσο και στην Επίδαυρο. Ο Στάθης Σταμουλακάκος, με τον οποίο μιλήσαμε για την παράσταση, πάντως νιώθει περισσότερη αγωνία στην αναμέτρησή του με τον ήρωα παρά για την εμφάνισή του στο αργολικό θέατρο.
● Τι είναι για σας ο Αίαντας, ένας ήρωας που πάει κόντρα στο κατεστημένο ή ένας ήρωας που δεν αντιλαμβάνεται τον κόσμο που αλλάζει;
Ο Αίαντας είναι η παλιά εποχή. Ο τελευταίος ήρωας. Μετά από αυτόν όλα αλλάζουν, μπαίνουμε στην εποχή της «πονηρίας» και της διπλωματίας, ερχόμαστε κοντά σε αυτό που βιώνουμε τώρα με την κουτοπονηριά, την υποκρισία, την αριστεία. Αυτός δεν ξέρει από αυτά: ό,τι ήταν να κάνει το έκανε 10 χρόνια στον πόλεμο, προσφέροντας τη ζωή του. Και όταν έρχεται το τέλος του πολέμου, δεν παίρνει κάποια ανταμοιβή, έστω την ηθική ανταμοιβή που συμβολίζουν τα όπλα του Αχιλλέα. Και όπως οι περισσότεροι που είναι πολύ καθαροί στη συνείδησή τους επαναστατεί για το γεγονός ότι δεν έχει καμία αναγνώριση, περίμενε να πάρει μια επιβράβευση... Παρεμβαίνουν και οι θεοί εναντίον του όταν εξαιτίας της Αθηνάς χάνει τα λογικά του και παραφέρεται κι όταν καταλαβαίνει αυτό που έχει κάνει είναι πολύ βαρύ, ξαφνικά αυτός ο ήρωας, ο άνθρωπος καταρρέει. Καταλαβαίνει ότι πλέον όλα είναι μάταια. Δεν μπορεί να γυρίσει πίσω...
● Θεωρείται ωστόσο συμβολικά και λίγο ως βήμα «ενηλικίωσης» και εκδημοκρατισμού το να απομακρυνόμαστε από τους ήρωες, το να μην τους έχουμε ανάγκη. Ποια είναι η γνώμη σας;
Και ποιους έχουμε ανάγκη αν δεν έχουμε ανάγκη τους ήρωες; Τους χρειαζόμαστε τους ήρωες, πάντα τους χρειαζόμασταν ιδίως τους καθαρούς ήρωες γιατί υπάρχουν και άλλοι που είναι πονηροί... Αν τους χάσουμε κι αυτούς... Ο Αίαντας έχει μια ευθύτητα, θέλει να λέει την αλήθεια, δεν μασάει ποτέ τα λόγια του...
● Είναι το τέλος των ηρώων. Αλλά διακρίνεται και μια αγνωμοσύνη για τα όσα έχει καταφέρει στον πόλεμο, που μοιάζει με μένος εναντίον του;
Υπάρχει ακόμη και αφού καταλαβαίνει το κακό που έχει κάνει και αυτοκτονεί. Οι δύο Ατρείδες αρνούνται επίμονα και δεν θέλουν να θαφτεί, έχουν μένος εναντίον του. Μεσολάβησαν πολλοί και στο τέλος ο Τεύκρος... Διαφορετικά θα τον είχανε πετάξει στα σκυλιά. Ούτε πεθαμένο δεν θα τον θέλανε...
ℹ️ Info: «Αίας» του Σοφοκλή, 29 & 30 Ιουλίου, Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου. Μετάφραση: Νίκος Παναγιωτόπουλος. Σκηνοθεσία: Αργύρης Ξάφης. Σκηνικά: Μαρία Πανουργιά. Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη. Μουσική: Κορνήλιος Σελαμσής. Χορογράφος: Χαρά Κότσαλη. Φωτιστής: Αλέκος Αναστασίου. Παίζουν (αλφαβητικά): Δημήτρης Ημελλος (Οδυσσέας), Δέσποινα Κούρτη (Αθηνά), Τάσος Μικέλης (Ευρυσάκης), Γιάννης Νταλιάνης (Μενέλαος), Εύη Σαουλίδου (Τέκμησσα), Στάθης Σταμουλακάτος (Αίας), Χρίστος Στυλιανού (Τεύκρος), Νίκος Χατζόπουλος (Αγαμέμνων). Στον ρόλο του μικρού Ευρυσάκη εμφανίζονται σε διπλή διανομή ο Τάσος Μικέλης και ο Κωνσταντίνος Σπανός. Χορός (αλφαβητικά): Ασημίνα Αναστασοπούλου, Δημήτρης Γεωργιάδης, Αφροδίτη Κατσαρού, Ερατώ Καραθανάση, Φάνης Κοσμάς, Λάμπρος Κωνσταντέας, Ευσταθία Λαγιόκαπα, Αλκιβιάδης Μαγγόνας, Ειρήνη Μπούνταλη, Φώτης Στρατηγός. Μουσικοί επί σκηνής: Μάνος Βεντούρας κόρνο, Σπύρος Βέργης τρομπόνι, Στέφανος-Σπυρίδων Δαφνής τρομπέτα, φλικόρνο, Μενέλαος Μωραΐτης τούμπα. Για τις παραστάσεις υπάρχει η δυνατότητα μετάβασης-επιστροφής με λεωφορείο του Εθνικού. Πληροφορίες-εισιτήρια στο https://www.n-t.gr/el/events/Aias.
Ιωάννα Σωτήρχου - efsyn.gr