της Άννας Μάθεση - Αποστολοπούλου
Μια σχεδόν άγνωστη (αλλά αρκετά σημαντική) μάχη του 1821 όπου είχαν λάβει μέρος οι Σαλαμίνιοι μαχητές Γιωργάκης Γκλίστης και ο Ανάργυρος Μάθεσης.
Η μάχη του Χαλανδρίου (4/11/1821) και οι Σαλαμίνιοι μαχητές που λογιζόταν απ’ τον Σουρμελή για Αθηναίοι…
Είναι μια ιστορία των αγωνιστικών χρόνων της ελληνικής επανάστασης που δεν αναφέρετε τακτικά κι όμως σε αυτή τη μάχη του Χαλανδρίου, επικράτησαν οι Έλληνες κι εξανάγκασαν τους Τούρκους να κλειστούν στην Ακρόπολη Αθηνών, ώστε έτσι να γίνονται σταθερά βήματα μπροστά προς την ελευθερία.
Στο Χαλάνδρι περίπου 250 Έλληνες, με πρωτόγονα για εκείνη την εποχή όπλα, χτυπήθηκαν με 150 πάνοπλους Τούρκους. Οι Έλληνες είχαν ταμπουρωθεί στο σημερινό Παλιογέφυρο, στο ρέμα, δηλαδή, στην θέση του μικρού γεφυριού του δρόμου Αθήνας – Αμαρουσιού επί τέσσερα ημερόνυχτα. Οι Έλληνες είχαν πιάσει την ενέδρα εκείνη από την 1η του Νοέμβρη και οι Τούρκοι διαβλέποντας ορατό κίνδυνο και για την πόλη της Αθήνας διέταξαν τον στρατό τους να τους απωθήσουν. Το αποτέλεσμα της αναμέτρησης ήταν σημαντικό και μοιραίο για την πορεία της Επανάστασης στην Αττική. Κατά τη διάρκεια της μάχης σκοτώθηκαν 32 Τούρκοι και μοναχά δυο Έλληνες. Η πλάστιγγα της νίκης έγειρε προς την πλευρά των επαναστατών.
Καταθέτει ο Διονύσιος Σουρμελής, αγωνιστής του 1821, ιστοριογράφος, στο βιβλίο του ‘’Ιστορία των Αθηνών κατά τον υπέρ της ελευθερίας αγώνα’’
(σε νεοελληνική απόδοση του κειμένου στην δημοτική): Οι Τούρκοι, αφού αντιλήφθηκαν την δύναμη των Αθηναίων έκριναν αναγκαίο να τους χτυπήσουν άμεσα πριν συνενωθούν με τους άλλους. Έτσι βγαίνοντας πρωί από την πόλη, περίπου 150 στρατιώτες, τους συνάντησαν στο Χαλάνδρι, όπου, όλοι μαζί περί τους 250, σκέπτονταν πώς θα κατέβουν στην πόλη περιμένοντας και άλλους. Όταν είδαν τους εχθρούς να πλησιάζουν προς το μέρος τους, απομακρυσμένους μάλιστα από την ασφάλεια του φρουρίου της πόλεως των Αθηνών πίστεψαν ότι είναι άξιοι της μοίρας τους και ξέχειλοι από πνεύμα πάθους ελευθερίες τους υποδέχτηκαν με φωτιά και σίδερο… Εκεί λοιπόν έγινε μάχη σκληρή κι από τις δυο πλευρές, γνωρίζοντες και οι δυο αντίπαλοι ότι η ημέρα εκείνη θα έκρινε την μονόδρομη πορεία τους, αφού και τα δύο μέρη πολεμούσαν οι μεν για τη σωτηρία τους, οι δε για την ελευθερία.
Αναφέρει ο Σαλαμίνιος φιλικός ήρωας Ανάργυρος Μάθεσης στις σημειώσεις εκείνες καθώς έλαβε μέρος επί διαφόρων μαχών και υπό άλλων οπλαρχηγών 1821 -1827.
Στην (θέση) αρίθμηση Α: ‘’Μάχας Αθηνών κατά τα τοίχοι των Αθηνών. της Ακροπόλεως αυτής εις το ρεσάλτο. Του Σερπετζέ, εις χαλάνδριο. σεμνότερος στη διάλυση . υπό τας διαταγάς του αείμνηστου Γ. Γκλίστη. (μέρος έγγραφου του Ανάργυρου Μάθεση από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους)
Πηγές:
*Μέρος έγγραφου του Ανάργυρου Μάθεση από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους.
*Ιστορία των Αθηνών κατά τον υπέρ ελευθερίας αγώνα.
Αρχομένη από της επαναστάσεως μέχρι της αποκαταστάσεως των πραγμάτων.
Διηρημένη μεν εις βιβλία τρία / Συγγραφείσα δε υπό Διονυσίου Σουρμελή.
Συγγραφέας: Σουρμελής, Διονύσιος,
"ΒΙΒΛ. Α΄' σελ 13"
Ημερομηνία έκδοσης: 1834.
*‘’ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΥΠΕΡ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΑΓΩΝΑ’’ Σουρμελής Διονύσιος, Νοέμβριος 2019
ISBN13 9789604082636