Το έθιμο του "παππού" στη Σαλαμίνα


Ίσως σε κάποιους να θυμίζει κάτι μόλις το δουν και να τους θυμίσει όμορφες αναμνήσεις από χρόνια περασμένα, ίσως κάποιοι να το δείτε και να το γνωρίσετε για πρώτη φορά.         

Για όσους δεν το γνωρίζουν λοιπόν, ο «παππούς» δεν είναι τίποτε άλλο από το ψυχοκέρι της Σαρακοστής, το οποίο έφτιαχναν  διπλωμένο με ιδιαίτερη τέχνη από πολλές κερωμένες κλωστές οι γυναίκες της Κούλουρης το πρώτο Ψυχοσάββατο και το κρατούσαν στην εκκλησία σε όλες τις ακολουθίες της Μεγάλης Σαρακοστής μέχρι και την Μεγάλη  Παρασκευή.

Ήταν κερί μνήμης και αναπαύσεως των πεθαμένων και ανάλογα με το πόσες ψυχές ήθελαν να μνημονεύσουν, έστριβαν τις κερωμένες κλωστές μεταξύ τους σχηματίζοντας ένα εύκαμπτο κερί με πολλά φυτίλια. 

Ήταν προσφορά των ζώντων στους νεκρούς. Η κατασκευή του δεν είναι καθόλου εύκολη και χρειάζεται περίπου 3 με 4 ώρες για να φτιάξει κανείς ένα παππού...


Ο κλασικός παππούς που φτιάχναμε στο Αμπελάκι αναφέρει ο κ. Παντελής Τοπσιδέλης  είχε 13 δίκλωνα νήματα με 100% καθαρό κερί μέλισσας ώστε να μην σπάει στο τύλιγμα...το οποίο τύλιγμα είχε την μορφή ψαροκόκαλου και τα φυτίλια ήταν στριφτά ένα ένα ώστε να γίνουν όλα μαζί ένα σώμα.

Το μοναδικό πρόβλημα ήταν πως κατά το άναμμα του, υπήρχε πολύ κάπνα μέσα στον χώρο του ναού η οποία κάπνα λέρωνε/μαύριζε τις αγιογραφίες της εκκλησίας.

Σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας συναντάμε αυτό το έθιμο...ας δούμε όμως και έναν τρόπο για το πως το έφτιαχναν σύμφωνα με τα λόγια της κ. Ασπασίας Μπιρμπίλη.

Οι γυναίκες με ευλάβεια ξεκινούσαν να το κατασκευάζουν λίγες μέρες πριν το πρώτο Ψυχοσάββατο τοποθετώντας δύο καρέκλες στην αυλή, σε απόσταση 5 - 6 μέτρων. 

Μετά έπαιρναν βαμβακερή κλωστή και την τέντωναν ανάμεσα στις δύο καρέκλες, τόσες φορές όσες και οι ψυχές που ήθελαν να μνημονέυσουν. Μετά έστριβαν τις κλωστές μεταξύ τους σχηματίζοντας ένα παχύτερο νήμα. 


Ακολουθούσε το κέρωμα. Έβαζαν σε ένα τηγάνι να λιώσει γνήσιο κερί μέλισσας και με ένα ξυλάκι, που στο κάτω μέρος είχε διχάλα και έκαναν την κλωστή να περάσει μέσα από το λιωμένο κερί. Μετά το τύλιγαν κάνοντάς το ένα κουβάρι και το άναβαν κατά την διάρκεια της λειτουργίας ξετυλίγοντάς το σιγα - σιγά, ώσπου να καεί όλο, μνημονευοντας τα ονοματα των αγαπημενων τους προσωπων που ειχαν απεβιωσει.

πηγή: Σαλαμίνα όλο το νησί μια αγκαλιά