Η ανακίνηση του έργου του Τριπλού Κόμβου Σκαραμαγκά, για το οποίο μπαίνει ορίζοντας δημοπράτησης το πρώτο εξάμηνο του 2025, φέρνει στο προσκήνιο και την υποθαλάσσια σήραγγα Σαλαμίνας, για την οποία προβλέπεται να δημιουργηθεί Ανισόπεδος Κόμβος με τη Λεωφόρο Σχιστού συνολικού μήκους 4,5 χλμ. Ας ελπίσουμε ότι θα υπάρξουν νέα και γι’ αυτήν.
Ο διαγωνισμός για την υποθαλάσσια σήραγγα Σαλαμίνας άρχισε το 2012 και έχει συναντήσει αμέτρητα εμπόδια και αντιδράσεις. Αγνοείται από το 2021 η τύχη της περιβαλλοντικής αδειοδότησης.
Mε τη σήραγγα αυτή, που θα εξυπηρετεί ετησίως 4 εκατ. αυτοκίνητα και 11 εκατ. επιβάτες, ο χρόνος διέλευσης θα πέσει στα 2 λεπτά. Πρόκειται σήραγγα με συνολικό μήκος περίπου 1 χλμ., μαζί με τις εκατέρωθεν προσβάσεις, με το κόστος να εκτιμάται σε περίπου 400-450 εκατ. ευρώ και κατασκευαστική διάρκεια περίπου πέντε χρόνια.
Στις 24 Μαρτίου 2021 κατατέθηκε από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων για το έργο «μελέτη–κατασκευή–χρηματοδότηση–λειτουργία–συντήρηση και εκμετάλλευση του έργου μόνιμης υποθαλάσσιας οδικής ζεύξης Σαλαμίνας», ώστε, μετά την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και την αδειοδότησή του (η οποία εκκρεμεί) να προχωρήσουν τα προεπιλεγέντα σχήματα στην κατάθεση δεσμευτικών προσφορών για τη συνέχεια του διαγωνισμού μέχρι τη συμβασιοποίηση του έργου.
Η περιβαλλοντική μελέτη του έργου περιλαμβάνει αναλυτικά: Το οδικό τμήμα σύνδεσης του Ανισόπεδου Κόμβου του Περάματος με τη Λεωφόρο Σχιστού συνολικού μήκους 4,5 χλμ για να παρακάμπτεται ο Δήμος Περάματος, την υποθαλάσσια ζεύξη με Οδική Σήραγγα μήκους 1 χλμ. από το Πέραμα έως το νησί του Αγίου Γεωργίου και τo οδικό τμήμα από το νησί του Αγίου Γεωργίου μέχρι το νησί της Σαλαμίνας και τις οδικές συνδέσεις με την πόλη της.
Ειδικότερα, βάσει του σχεδιασμού, ένας νέος οδικός άξονας θα ξεκινά πλησίον της υπάρχουσας Λεωφόρου Σχιστού-Σκαραμαγκά στην περιοχή του ναυτικού οχυρού Σκαραμαγκά, και θα εκτείνεται μέχρι την περιοχή του Κολυμβητηρίου Περάματος, έναντι του Πορθμείου, όπου θα δημιουργηθεί και κόμβος για τη σύνδεσή του με το παρακείμενο οδικό δίκτυο.
Από το σημείο εκείνο, ο οδικός άξονας θα βυθίζεται προοδευτικά στη θάλασσα με την υποθαλάσσια οδική σήραγγα, η οποία θα εδράζεται στον βυθό.
Η σήραγγα και ο νέος κόμβος
Η σήραγγα θα ξεκινά από την περιοχή του Περάματος κοντά στην περιοχή του Κολυμβητηρίου, όπου θα δημιουργηθεί και ο σχετικός κόμβος, και θα καταλήγει στη Σαλαμίνα ανάμεσα από το νησάκι του Αγίου Γεωργίου και την είσοδο του Ναυστάθμου (δεξιά από τα φέρυ).
Στη συνέχεια θα κατασκευαστεί νέος άξονας παράκαμψης των Παλουκίων με μία ακόμα σήραγγα 700 μέτρων που θα καταλήγει σε ένα ανισόπεδο κόμβο βόρεια της Σαλαμίνας (στο ύψος του φούρνου Μπεγνή), που θα συνδέεται με το τοπικό οδικό δίκτυο.
Πρόκειται για ένα έργο δύσκολο και εξαιρετικά περίπλοκο, που έχει πραγματικά περάσει από 40 κύματα και πριν λίγα χρόνια έδειξε πως έμπαινε πλέον σε τροχιά υλοποίησης. Το έργο αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, γιατί μπορεί να αναβαθμίσει όλη τη Δυτική Αττική και κυρίως, την ευρύτερη περιοχή του Περάματος, αλλά και της Σαλαμίνας. Από τη μία πλευρά θα αποσυμφορήσει σε μεγάλο βαθμό το Πέραμα και από την άλλη θα αναβαθμίσει την ίδια τη νήσο της Σαλαμίνας, καλύπτοντας με ταχύτητα και ασφάλεια τις χιλιάδες καθημερινές μετακινήσεις από και προς αυτήν.
Μια 12ετής ιστορία αναβολών και αντιδράσεων
Μέσα στα χρόνια που το ενδεχόμενο της υποθαλάσσιας οδικής σύζευξης της Σαλαμίνας με το πολεοδομικό συγκρότημα της Αττικής έχει έρθει στο προσκήνιο, όλοι συνηγορούν ότι πρόκειται για ένα σημαντικό έργο για τη Δυτική Αττική. Ένα μεγάλο έργο υποδομής, προϋπολογισμού 400 – 450 εκατ. ευρώ, που εφόσον υλοποιηθεί θα αποσυμφορήσει κυκλοφοριακά το Πέραμα, ιδίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Επίσης, θα ανοίξει νέες αναπτυξιακές προοπτικές για τη Σαλαμίνα, κάνοντας πιο εύκολες και οικονομικές τις μετακινήσεις.
Παρόλα αυτά, τα εμπόδια όλα αυτά τα χρόνια ήταν πολλά. Πηγή των περισσότερων ήταν η έλλειψη μελετητικής και διαγωνιστικής ωριμότητας, που τροφοδότησε πολλές αντιδράσεις. Στο επίκεντρο των τοπικών αντιδράσεων βρέθηκε τόσο το σημείο στο οποίο η σήραγγα θα «εκβάλλει» στο Πέραμα, αλλά και περιβαλλοντικά ζητήματα. Έντονες αντιρρήσεις έχει εκφράσει ο δήμος Σαλαμίνας, ζητώντας να μην προχωρήσει το έργο προτού ολοκληρωθεί ο πολεοδομικός σχεδιασμός του νησιού και η κατασκευή βασικών έργων υποδομής.
Βεβαίως, δεν έλειψαν οι αντιδράσεις από τα πορθμεία που εκτελούν σήμερα τα δρομολόγια από και προς το νησί, που είναι αντιμέτωπα με την απειλή του παροπλισμού. Η γραμμή «Παλούκια – Πέραμα» είναι μια από τις πιο πολυσύχναστες πορθμειακές γραμμές με συνεχή δρομολόγια. Διακινούνται άνω των 250.000 επιβατών, 72.000 ιδιωτικών οχημάτων, 40.000 δικύκλων και 3.000 φορτηγών μηνιαίως, με σημαντική επαύξηση τους καλοκαιρινούς μήνες.
Όλα τα παραπάνω έχουν ως αποτέλεσμα ο πρώτος διαγωνισμός στη χώρα που προκηρύχθηκε με τη μέθοδο του ανταγωνιστικού διαλόγου να έχει εξελιχθεί σε παράδειγμα προς αποφυγή. Σε αυτή τη μέθοδο, το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο της σύμβασης συνδιαμορφώνεται και οριστικοποιείται από τους συμμετέχοντες και τις αρμόδιες υπηρεσίες κατά τη β’ φάση του διαγωνισμού.
Εν προκειμένω, ενδιαφέρον για το έργο εκδήλωσαν το 2016 -μετά από έξι παρατάσεις- οι: ΜΕΤΚΑ, ΤΕΡΝΑ, VINCI Concessions – VINCI Highways -ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις. Στο δεύτερο στάδιο κάθε συμμετέχων κατέθεσε την πρότασή του για τη χάραξη της υποθαλάσσιας ζεύξης και η αρμόδια επιτροπή κατέληξε σε πρόταση σύνθεσης των τριών λύσεων.