Προληπτικοί ψεκασμοί καταπολέμησης κουνουπιών από την Νομαρχία Πειραιά - Οδηγίες ατομικών μέτρων προστασίας
Προληπτικούς ψεκασμούς στις περιοχές ευθύνης της, που αποτελούν εστίες ανάπτυξης κουνουπιών, ξεκινά η Νομαρχία Πειραιά, για τη διασφάλιση και προστασία της δημόσιας υγείας από τον ιό του Δυτικού Νείλου που έχει εμφανιστεί στη χώρα μας.
Μολονότι μέχρι στιγμής δεν έχει εμφανιστεί κρούσμα της νόσου εντός γεωγραφικών ορίων της Νομαρχίας Πειραιά, αποφασίστηκε η υλοποίηση επιπρόσθετου προγράμματος κωνωποκτονίας, για την «θωράκιση» περιοχών με μεγάλη πυκνότητα κουνουπιών.
Οι ψεκασμοί θα ξεκινήσουν, αύριο, Παρασκευή 27 Αυγούστου στις εκβολές του Κηφισού, στο Νέο Φάληρο, περιοχή που παρουσιάζει έντονο πρόβλημα, θα συνεχιστούν στον παραθαλάσσιο Μαραθώνα της Αίγινας όπου επικρατούν ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη των κουνουπιών λόγω της ύπαρξης του υδροβιότοπου και στην Ψήφτα Τροιζηνίας όπου ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη από τον Μάρτιο πρόγραμμα καταπολέμησης κουνουπιών. Πρόγραμμα που διεξάγεται σε ετήσια βάση τα τελευταία χρόνια.
Σημειώνεται ότι τα σκευάσματα που θα χρησιμοποιηθούν για τους ψεκασμούς είναι οικολογικά και εγκεκριμένα βάση της υπ’ αρ. 183654/20-4-2010 εγκυκλίου της Δ/σνης Προστασίας Φυτικής Παραγωγής του Υπουργείου Ανάπτυξης και Τροφίμων, διασφαλίζοντας τόσο τη δημόσια υγεία όσο και το περιβάλλον.
Σε δηλώσεις του ο Νομάρχης Πειραιά Γιάννης Μίχας τόνισε ότι «Παρά το γεγονός ότι στην Νομαρχία Πειραιά δεν έχει διαπιστωθεί κανένα κρούσμα μόλυνσης από τον ιό του Δυτικού Νείλου, αποφασίσαμε να προβούμε σε προληπτικούς ψεκασμούς σε περιοχές με μεγάλη πυκνότητα κουνουπιών για τη διασφάλιση και προστασία της δημόσιας υγείας. Σε κάθε περίπτωση παρακολουθούμε εκ του σύνεγγυς το πρόβλημα, επεμβαίνουμε έγκαιρα, και με την τήρηση ατομικών μέτρων προστασίας από τους ίδιους τους συμπολίτες μας, θα αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά και την παρούσα υγειονομική απειλή».
Τι είναι η λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου?
Η λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου (West Nile virus, WNV) είναι νόσημα που μεταδίδεται κυρίως από τσίμπημα κουνουπιού, και προσβάλλει ζώα , πτηνά, και τον άνθρωπο. Ονομάσθηκε ιός του Δυτικού Νείλου, γιατί αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά στην επαρχία του Δυτικού Νείλου στην Ουγκάντα το 1937.
Πώς μεταδίδεται η λοίμωξη από ιό του Δυτικού Νείλου;
· Μολυσμένα κουνούπια: Ο κύριος τρόπος μετάδοσης είναι μέσω τσιμπήματος μολυσμένου κουνουπιού (συνήθως το κοινό κουνούπι). Τα κουνούπια μολύνονται από άρρωστα πτηνά και ζώα.
· Μεταγγίσεις, μεταμοσχεύσεις: Σε πολύ μικρό αριθμό περιπτώσεων έχει αναφερθεί μετάδοση του ιού από μεταμόσχευση οργάνου, μετάγγιση αίματος και σπάνια από την μητέρα στο έμβρυο (συγγενής λοίμωξη).
· Ο ιός δεν μεταδίδεται από άτομο σε άτομο: Δεν μεταδίδεται μέσω της συνήθους κοινωνικής ή άλλης επαφής (π.χ. άγγιγμα, φιλί, σεξουαλική επαφή).
Ποια είναι τα συμπτώματα της λοίμωξης από ιό του Δυτικού Νείλου;
Το 80% των ατόμων που μολύνονται παραμένουν ασυμπτωματικοί, το 20% εμφανίζουν ήπια νόσο, ενώ λιγότεροι από 1 στους 100 ασθενείς (1%) εμφανίζουν σοβαρή κλινική νόσο που προσβάλλει το κεντρικό νευρικό σύστημα.
1. Ασυμπτωματική λοίμωξη: Το 80% των ατόμων (4 στους 5) που μολύνονται δεν εκδηλώνουν κανένα σύμπτωμα.
2. Ήπια νόσος: Υπολογίζεται ότι περίπου 20% αυτών που μολύνονται με τον ιό αναπτύσσουν ήπια συμπτωματολογία, όπως πυρετό, πονοκέφαλο, αδυναμία, πόνους στους μυς και τις αρθρώσεις, εμέτους και μερικές φορές δερματικά εξανθήματα (στον κορμό) και διόγκωση των λεμφαδένων. Τα συμπτώματα υποχωρόυν σε 4-7 ημέρες χωρίς να αφήσουν κατάλοιπα.
3. Σοβαρή μορφή νόσου: Λιγότερα από 1 στα 100 άτομα (κυρίως άτομα μεγαλύτερης ηλικίας ή και με επιβαρυμένο ιστορικό υγείας) αναπτύσσουν τη σοβαρή μορφή της νόσου (εγκεφαλίτιδα/μηνιγγίτιδα). Τα συμπτώματα αυτής της σοβαρής μορφής περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, υψηλό πυρετό, δυσκαμψία αυχένα, απάθεια, αποπροσανατολισμό, κώμα, τρόμος, σπασμούς, μυϊκή αδυναμία και παράλυση.
Πόσο σύντομα εμφανίζονται τα συμπτώματα;
Μετά το τσίμπημα του κουνουπιού μεσολαβούν συνήθως 2-14 ημέρες (χρόνος επώασης) μέχρι την εμφάνιση των συμπτωμάτων.
Πόσο διαρκούν τα συμπτώματα από τον ιό του Δυτικού Νείλου;
Συνήθως διαρκούν μερικές μέρες, αν και μερικές φορές η διάρκεια είναι μεγαλύτερη. Τα συμπτώματα της σοβαρής μορφής της νόσου (εγκεφαλίτιδα/μηνιγγίτιδα) μπορεί να διαρκέσουν μερικές εβδομάδες.
Πώς θεραπεύεται η λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου;
Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για τη λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου. Στις ηπιότερες περιπτώσεις ο πυρετός και τα άλλα συμπτώματα περνούν μόνα τους, ενώ στα πιο σοβαρά περιστατικά, που χρειάζεται να νοσηλευτούν χορηγείται υποστηρικτική θεραπεία. Πιθανόν να είναι αναγκαία η εισαγωγή σε μονάδα εντατικής θεραπείας.
Υπάρχει εμβόλιο για τον ιό του Δυτικού Νείλου;
Δεν υπάρχει προς το παρόν διαθέσιμο εμβόλιο έναντι του ιού.
Τι μπορώ να κάνω για να αποφύγω τη μόλυνση;
Να αποφεύγω τα τσιμπήματα των κουνουπιών λαμβάνοντας τα παρακάτω μέτρα :
· Χρήση εντομοαπωθητικών στο ακάλυπτο δέρμα και πάνω από τα ρούχα. Ο χρόνος δράσης των εντομοαπωθητικών ουσιών κυμαίνεται από 1 έως 4-5 ώρες.
Για τα εντομοαπωθητικά που περιέχουν DEET προτιμώνται τα σκευάσματα με συγκέντρωση 30-50% για τους ενήλικες και 10-30% για τα παιδιά. Δεν υπάρχει αντένδειξη για τη χρήση σε εγκύους και θηλάζουσες μητέρες, ενώ δεν συστήνεται η χρήση τους στα βρέφη μέχρι 2 μηνών. Τα εντομοαπωθητικά προϊόντα πρέπει να επαλείφονται μετά τα αντηλιακά, και δεν πρέπει να έρχονται σε επαφή με το στόμα, τα μάτια και το βλεννογόνο της μύτης. Σε όλες τις περιπτώσεις, πρέπει να ακολουθούνται οι οδηγίες του κατασκευαστή.
· Χρήση εντομοαπωθητικών και εντομοκτόνων στους χώρους : Κυκλοφορούν στο εμπόριο στις εξής μορφές: αερόλυμα (αεροζόλ), ταμπλέτες, εξατμιζόμενο διάλυμα, σπιράλ («φιδάκια») κλπ. Πρέπει να τηρούνται οι οδηγίες του κατασκευαστή. Δεν πρέπει να εφαρμόζονται στο δέρμα.
· Προσοχή κατά τις σημαντικότερες ώρες έκθεσης στα τσιμπήματα. Τα περισσότερα είδη κουνουπιών που μεταφέρουν τον ιό, τσιμπούν κυρίως από τη δύση μέχρι την ανατολή του ήλιου .
· Χρήση κατάλληλων ενδυμάτων. Ρούχα ανοιχτόχρωμα που καλύπτουν όσο περισσότερο γίνεται το σώμα (μακριά μανίκια και παντελόνια).
· Συχνά λουτρά καθαριότητας για την απομάκρυνση του ιδρώτα.
· Αντικουνουπικά πλέγματα (σίτες που εμποδίζουν την δίοδο κουνουπιών) κατά των αερισμό των χώρων του σπιτιού (π.χ. παράθυρα, φεγγίτες, αεραγωγοί τζακιού) και περιοδικός έλεγχος και συντήρησή τους.
· Χρήση κουνουπιέρας σε περιοχές με μεγάλη πυκνότητα κουνουπιών ή σε περιπτώσεις που αντενδείκνυται η χρήση άλλων προστατευτικών μέσων (όπως χρήση εντομοαπωθητικών από θηλάζουσες μητέρες και βρέφη). Είναι πιο αποτελεσματικές, όταν είναι εμβαπτισμένες σε εντομοαπωθητικό.
· Χρήση ανεμιστήρων ή κλιματιστικών. Ο δροσερός αέρας μειώνει τη δραστηριότητά των κουνουπιών, αλλά δεν τα σκοτώνει. Η χρήση ανεμιστήρων (ιδίως οροφής) δυσχεραίνει την προσέγγιση των εντόμων.
· Οι ιδιώτες θα πρέπει να φροντίζουν για την εξουδετέρωση ή την βελτίωση των εστιών που υπάρχουν στα σπίτια, στους κήπους και στις επιχειρήσεις τους, για αυτό είναι απαραίτητο να μεριμνούν για την απομάκρυνση παλαιών ελαστικών αυτοκινήτων και του στάσιμου νερού από λεκάνες, βάζα, γλάστρες, υδρορροές και διακοσμητικές δεξαμενές στις αυλές, καθώς επίσης πρέπει να φροντίσουν παλαιά πηγάδια και άλλα μέρη του κήπου, ώστε να μην έχουν πρόσβαση τα κουνούπια σε λιμνάζοντα νερά που αποτελούν σημεία εναπόθεσης των αυγών τους. Σημειώνεται ότι ακόμα και το έδαφος που παραμένει υγρό για μεγάλα διαστήματα ,μπορεί να αποτελέσει σημείο εναπόθεσης αυγών. Προληπτικά, για τις περιοχές αυτές, θα πρέπει οι ιδιώτες να συνεργαστούν με αρμόδια αδειοδοτημένα συνεργεία προκειμένου να πραγματοποιούν στον κατάλληλο χρόνο προνυμφοκτονίες, και αν παραστεί ανάγκη, εντομοκτονίες με ειδικά εγκεκριμένα σκευάσματα, τα οποία αναφέρονται σε επικαιροποιημένες εγκυκλίους της Διεύθυνσης Προστασίας Φυτικής Παραγωγής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
· Είναι απαραίτητο το καλό κούρεμα γρασιδιού, θάμνων, φυλλωσιών (σημεία που βρίσκουν καταφύγιο ενήλικα κουνούπια).
· Η χρήση λαμπτήρων κίτρινου χρώματος για το φωτισμό εξωτερικών χώρων είναι προτιμότερη, διότι προσελκύουν λιγότερο τα κουνούπια.
Μολονότι μέχρι στιγμής δεν έχει εμφανιστεί κρούσμα της νόσου εντός γεωγραφικών ορίων της Νομαρχίας Πειραιά, αποφασίστηκε η υλοποίηση επιπρόσθετου προγράμματος κωνωποκτονίας, για την «θωράκιση» περιοχών με μεγάλη πυκνότητα κουνουπιών.
Οι ψεκασμοί θα ξεκινήσουν, αύριο, Παρασκευή 27 Αυγούστου στις εκβολές του Κηφισού, στο Νέο Φάληρο, περιοχή που παρουσιάζει έντονο πρόβλημα, θα συνεχιστούν στον παραθαλάσσιο Μαραθώνα της Αίγινας όπου επικρατούν ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη των κουνουπιών λόγω της ύπαρξης του υδροβιότοπου και στην Ψήφτα Τροιζηνίας όπου ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη από τον Μάρτιο πρόγραμμα καταπολέμησης κουνουπιών. Πρόγραμμα που διεξάγεται σε ετήσια βάση τα τελευταία χρόνια.
Σημειώνεται ότι τα σκευάσματα που θα χρησιμοποιηθούν για τους ψεκασμούς είναι οικολογικά και εγκεκριμένα βάση της υπ’ αρ. 183654/20-4-2010 εγκυκλίου της Δ/σνης Προστασίας Φυτικής Παραγωγής του Υπουργείου Ανάπτυξης και Τροφίμων, διασφαλίζοντας τόσο τη δημόσια υγεία όσο και το περιβάλλον.
Σε δηλώσεις του ο Νομάρχης Πειραιά Γιάννης Μίχας τόνισε ότι «Παρά το γεγονός ότι στην Νομαρχία Πειραιά δεν έχει διαπιστωθεί κανένα κρούσμα μόλυνσης από τον ιό του Δυτικού Νείλου, αποφασίσαμε να προβούμε σε προληπτικούς ψεκασμούς σε περιοχές με μεγάλη πυκνότητα κουνουπιών για τη διασφάλιση και προστασία της δημόσιας υγείας. Σε κάθε περίπτωση παρακολουθούμε εκ του σύνεγγυς το πρόβλημα, επεμβαίνουμε έγκαιρα, και με την τήρηση ατομικών μέτρων προστασίας από τους ίδιους τους συμπολίτες μας, θα αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά και την παρούσα υγειονομική απειλή».
Τι είναι η λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου?
Η λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου (West Nile virus, WNV) είναι νόσημα που μεταδίδεται κυρίως από τσίμπημα κουνουπιού, και προσβάλλει ζώα , πτηνά, και τον άνθρωπο. Ονομάσθηκε ιός του Δυτικού Νείλου, γιατί αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά στην επαρχία του Δυτικού Νείλου στην Ουγκάντα το 1937.
Πώς μεταδίδεται η λοίμωξη από ιό του Δυτικού Νείλου;
· Μολυσμένα κουνούπια: Ο κύριος τρόπος μετάδοσης είναι μέσω τσιμπήματος μολυσμένου κουνουπιού (συνήθως το κοινό κουνούπι). Τα κουνούπια μολύνονται από άρρωστα πτηνά και ζώα.
· Μεταγγίσεις, μεταμοσχεύσεις: Σε πολύ μικρό αριθμό περιπτώσεων έχει αναφερθεί μετάδοση του ιού από μεταμόσχευση οργάνου, μετάγγιση αίματος και σπάνια από την μητέρα στο έμβρυο (συγγενής λοίμωξη).
· Ο ιός δεν μεταδίδεται από άτομο σε άτομο: Δεν μεταδίδεται μέσω της συνήθους κοινωνικής ή άλλης επαφής (π.χ. άγγιγμα, φιλί, σεξουαλική επαφή).
Ποια είναι τα συμπτώματα της λοίμωξης από ιό του Δυτικού Νείλου;
Το 80% των ατόμων που μολύνονται παραμένουν ασυμπτωματικοί, το 20% εμφανίζουν ήπια νόσο, ενώ λιγότεροι από 1 στους 100 ασθενείς (1%) εμφανίζουν σοβαρή κλινική νόσο που προσβάλλει το κεντρικό νευρικό σύστημα.
1. Ασυμπτωματική λοίμωξη: Το 80% των ατόμων (4 στους 5) που μολύνονται δεν εκδηλώνουν κανένα σύμπτωμα.
2. Ήπια νόσος: Υπολογίζεται ότι περίπου 20% αυτών που μολύνονται με τον ιό αναπτύσσουν ήπια συμπτωματολογία, όπως πυρετό, πονοκέφαλο, αδυναμία, πόνους στους μυς και τις αρθρώσεις, εμέτους και μερικές φορές δερματικά εξανθήματα (στον κορμό) και διόγκωση των λεμφαδένων. Τα συμπτώματα υποχωρόυν σε 4-7 ημέρες χωρίς να αφήσουν κατάλοιπα.
3. Σοβαρή μορφή νόσου: Λιγότερα από 1 στα 100 άτομα (κυρίως άτομα μεγαλύτερης ηλικίας ή και με επιβαρυμένο ιστορικό υγείας) αναπτύσσουν τη σοβαρή μορφή της νόσου (εγκεφαλίτιδα/μηνιγγίτιδα). Τα συμπτώματα αυτής της σοβαρής μορφής περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, υψηλό πυρετό, δυσκαμψία αυχένα, απάθεια, αποπροσανατολισμό, κώμα, τρόμος, σπασμούς, μυϊκή αδυναμία και παράλυση.
Πόσο σύντομα εμφανίζονται τα συμπτώματα;
Μετά το τσίμπημα του κουνουπιού μεσολαβούν συνήθως 2-14 ημέρες (χρόνος επώασης) μέχρι την εμφάνιση των συμπτωμάτων.
Πόσο διαρκούν τα συμπτώματα από τον ιό του Δυτικού Νείλου;
Συνήθως διαρκούν μερικές μέρες, αν και μερικές φορές η διάρκεια είναι μεγαλύτερη. Τα συμπτώματα της σοβαρής μορφής της νόσου (εγκεφαλίτιδα/μηνιγγίτιδα) μπορεί να διαρκέσουν μερικές εβδομάδες.
Πώς θεραπεύεται η λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου;
Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για τη λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου. Στις ηπιότερες περιπτώσεις ο πυρετός και τα άλλα συμπτώματα περνούν μόνα τους, ενώ στα πιο σοβαρά περιστατικά, που χρειάζεται να νοσηλευτούν χορηγείται υποστηρικτική θεραπεία. Πιθανόν να είναι αναγκαία η εισαγωγή σε μονάδα εντατικής θεραπείας.
Υπάρχει εμβόλιο για τον ιό του Δυτικού Νείλου;
Δεν υπάρχει προς το παρόν διαθέσιμο εμβόλιο έναντι του ιού.
Τι μπορώ να κάνω για να αποφύγω τη μόλυνση;
Να αποφεύγω τα τσιμπήματα των κουνουπιών λαμβάνοντας τα παρακάτω μέτρα :
· Χρήση εντομοαπωθητικών στο ακάλυπτο δέρμα και πάνω από τα ρούχα. Ο χρόνος δράσης των εντομοαπωθητικών ουσιών κυμαίνεται από 1 έως 4-5 ώρες.
Για τα εντομοαπωθητικά που περιέχουν DEET προτιμώνται τα σκευάσματα με συγκέντρωση 30-50% για τους ενήλικες και 10-30% για τα παιδιά. Δεν υπάρχει αντένδειξη για τη χρήση σε εγκύους και θηλάζουσες μητέρες, ενώ δεν συστήνεται η χρήση τους στα βρέφη μέχρι 2 μηνών. Τα εντομοαπωθητικά προϊόντα πρέπει να επαλείφονται μετά τα αντηλιακά, και δεν πρέπει να έρχονται σε επαφή με το στόμα, τα μάτια και το βλεννογόνο της μύτης. Σε όλες τις περιπτώσεις, πρέπει να ακολουθούνται οι οδηγίες του κατασκευαστή.
· Χρήση εντομοαπωθητικών και εντομοκτόνων στους χώρους : Κυκλοφορούν στο εμπόριο στις εξής μορφές: αερόλυμα (αεροζόλ), ταμπλέτες, εξατμιζόμενο διάλυμα, σπιράλ («φιδάκια») κλπ. Πρέπει να τηρούνται οι οδηγίες του κατασκευαστή. Δεν πρέπει να εφαρμόζονται στο δέρμα.
· Προσοχή κατά τις σημαντικότερες ώρες έκθεσης στα τσιμπήματα. Τα περισσότερα είδη κουνουπιών που μεταφέρουν τον ιό, τσιμπούν κυρίως από τη δύση μέχρι την ανατολή του ήλιου .
· Χρήση κατάλληλων ενδυμάτων. Ρούχα ανοιχτόχρωμα που καλύπτουν όσο περισσότερο γίνεται το σώμα (μακριά μανίκια και παντελόνια).
· Συχνά λουτρά καθαριότητας για την απομάκρυνση του ιδρώτα.
· Αντικουνουπικά πλέγματα (σίτες που εμποδίζουν την δίοδο κουνουπιών) κατά των αερισμό των χώρων του σπιτιού (π.χ. παράθυρα, φεγγίτες, αεραγωγοί τζακιού) και περιοδικός έλεγχος και συντήρησή τους.
· Χρήση κουνουπιέρας σε περιοχές με μεγάλη πυκνότητα κουνουπιών ή σε περιπτώσεις που αντενδείκνυται η χρήση άλλων προστατευτικών μέσων (όπως χρήση εντομοαπωθητικών από θηλάζουσες μητέρες και βρέφη). Είναι πιο αποτελεσματικές, όταν είναι εμβαπτισμένες σε εντομοαπωθητικό.
· Χρήση ανεμιστήρων ή κλιματιστικών. Ο δροσερός αέρας μειώνει τη δραστηριότητά των κουνουπιών, αλλά δεν τα σκοτώνει. Η χρήση ανεμιστήρων (ιδίως οροφής) δυσχεραίνει την προσέγγιση των εντόμων.
· Οι ιδιώτες θα πρέπει να φροντίζουν για την εξουδετέρωση ή την βελτίωση των εστιών που υπάρχουν στα σπίτια, στους κήπους και στις επιχειρήσεις τους, για αυτό είναι απαραίτητο να μεριμνούν για την απομάκρυνση παλαιών ελαστικών αυτοκινήτων και του στάσιμου νερού από λεκάνες, βάζα, γλάστρες, υδρορροές και διακοσμητικές δεξαμενές στις αυλές, καθώς επίσης πρέπει να φροντίσουν παλαιά πηγάδια και άλλα μέρη του κήπου, ώστε να μην έχουν πρόσβαση τα κουνούπια σε λιμνάζοντα νερά που αποτελούν σημεία εναπόθεσης των αυγών τους. Σημειώνεται ότι ακόμα και το έδαφος που παραμένει υγρό για μεγάλα διαστήματα ,μπορεί να αποτελέσει σημείο εναπόθεσης αυγών. Προληπτικά, για τις περιοχές αυτές, θα πρέπει οι ιδιώτες να συνεργαστούν με αρμόδια αδειοδοτημένα συνεργεία προκειμένου να πραγματοποιούν στον κατάλληλο χρόνο προνυμφοκτονίες, και αν παραστεί ανάγκη, εντομοκτονίες με ειδικά εγκεκριμένα σκευάσματα, τα οποία αναφέρονται σε επικαιροποιημένες εγκυκλίους της Διεύθυνσης Προστασίας Φυτικής Παραγωγής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
· Είναι απαραίτητο το καλό κούρεμα γρασιδιού, θάμνων, φυλλωσιών (σημεία που βρίσκουν καταφύγιο ενήλικα κουνούπια).
· Η χρήση λαμπτήρων κίτρινου χρώματος για το φωτισμό εξωτερικών χώρων είναι προτιμότερη, διότι προσελκύουν λιγότερο τα κουνούπια.