Από πέρσι, που τα Σαλαμίνεια
αναβαθμίστηκαν και άρχισαν να περιλαμβάνουν εκδηλώσεις και δρώμενα,
πολλών και διαφορετικών, ενίοτε και ανοίκειων, ειδών, αυτό που φαίνεται
να λείπει είναι ο … συγχρονισμός. Δεν αναφερόμαστε στο συγχρονισμό
προσώπων ή γεγονότων. Αναφερόμαστε στον συγχρονισμό οραμάτων, στόχων και
επιδιώξεων.
Αναλύοντας τις περσινές εκδηλώσεις και
δρώμενα, αλλά και όσα προγραμματίστηκαν για φέτος, πολύ εύκολα,
διαπιστώνει κανείς, ότι λείπει ο κοινός στρατηγικός στόχος που θα
καθόριζε τις τακτικές, άρα και τα δρώμενα. Ίσως να είναι αυτονόητο αυτό
θα μου πείτε, στην Ελλάδα ζούμε, αλλά εδώ αρχίζουν τα δύσκολα.
Αν τα Σαλαμίνεια είναι εκδηλώσεις μνήμης
και τιμής για τους Ναυμάχους του 480 π.Χ. , με ποιό ακριβώς τρόπο
ακριβώς θυμόμαστε και τιμούμε το γεγονός και τους ανθρώπους που πήραν
μέρος σε αυτό; Και γιατί οργανώνουμε αυτές τις εκδηλώσεις -πέρα από την
αυτονόητη απότιση τιμών στους ένδοξους προγόνους μας; Και εν τέλει,
ποιοι συμμετέχουν σε αυτές;
Ο Δήμος Σαλαμίνας
Ο οργανωτής, ο Δήμος Σαλαμίνας, δια
στόματος του Δημάρχου κ. Γιάννη Τσαβαρή, έχει δηλώσει σε όλους τους
τόνους ότι, “θα δώσει λύσεις στο νησί, αφού θα προκαλέσει ανάπτυξη πάνω
στην ιστορία και τον πολιτισμό” (sic) έχοντας βάλει στόχο, να γίνει η
Σαλαμίνα, πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2021, λέγοντας κάθε τόσο
ότι “η Ευρώπη οφείλει να τιμά την ιστορία της” (ξανά sic).
Στόχος, που παραμένει βέβαια
αμφιλεγόμενος, εξ αιτίας, τόσο της πολύ μακρινής χρονικής απόστασης
-εννέα χρόνια-, όσο και λόγω της σύμφυτης με τέτοιου είδους στόχους,
ανάγκης για έργα υποδομής και όλα αυτά σε περιβάλλον οικονομικής κρίσης.
Αλλά σε κάθε περίπτωση, είναι ένας σοβαρός στόχος και ο Δήμαρχος
μάχεται για να τον πετύχει. Είναι μια πολύ καλή ιδέα και μένει να δούμε
αν θα τύχει καλής … εκτέλεσης ή θα ξεφουσκώσει σε λίγο καιρό. Θυμηθείτε
πάντως ότι ο Δήμαρχος μιλάει για Πολιτιστική πρωτεύουσα.
Εδώ βέβαια υποκρύπτεται η τουριστική
ανάπτυξη, αν και όταν υπάρξει, αφού πριν πρέπει να γίνουν πάρα πολλά
πράγματα, κυρίως γραφειοκρατικά και υποστηρικτικά. Και αυτά είναι
αντικείμενο πολιτικών αποφάσεων, τόσο μέσα όσο και έξω από το νησί.
Υπάρχει και οικονομικό ενδιαφέρον για τον πολύπαθο -οικονομικά- Δήμο. Από το 2010, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε
την χορήγηση σε κάθε Πολιτιστική Πρωτεύουσα βραβείου προς τιμήν της
Μελίνας Μερκούρη. Το βραβείο δίνεται στην κάθε πόλη, όχι λιγότερο από
τρεις μήνες πριν την έναρξη των εκδηλώσεων και είναι ύψους 1,5 εκ. ευρώ. Το βραβείο αντικαθιστά την Ευρωπαϊκή επιχορήγηση που δινόταν μέχρι τότε.
Μένει ακόμα να δούμε αν θα απομακρυνθεί ο
ΟΛΠ, από τους ιστορικούς χώρους της Ναυμαχίας. Το Δημοτικό
Συμβούλιο πήρε ομόφωνη απόφαση (161/2012) για το θέμα αλλά ο πρόεδρος
του ΟΛΠ, κ. Ανωμερίτης, αντιπρότεινε στον Δήμαρχο κάτι
θολά και μεγαλεπήβολασχέδια για τη δημιουργία “Φορέα Ειδικού
Σκοπού” κατά το πρότυπο του “Αθήνα 2004”, για τον εορτασμό των 2.500
χρόνων από τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας το 2020, με τίτλο “Ελευθερία
2020”, όπως και την έναρξη των διαδικασιών παραχώρησης του χώρου της
Κυνόσουρας για τη δημιουργία πολιτιστικού και αρχαιολογικού πάρκου.
Είναι τυχαίο ότι μαζί με την Ολλανδική
αντιπροσωπεία που θα αφιχθεί στο νησί, για τις εκδηλώσεις, θα έρθει και ο
εκπρόσωπος μιας εταιρείας που ενδιαφέρεται για αυτό το πάρκο; Τώρα
ειδικά που ο ΟΛΠ είναι προς πώληση στην Cosco, όπως φημολογείται ευρέως,
τώρα είναι που θα παραδώσει στο Δήμο Σαλαμίνας τα … φιλέτα. Άσε που τα
2500 χρόνια από την Ναυμαχία είναι το 2021 και όχι το 2020.
Ο σύλλογος “Αιαντίς”
Ο σύλλογος “Αιαντίς”, προστασίας
περιβάλλοντος, αρχαιοτήτων, βυζαντινής και λαϊκής κληρονομιάς, όπως
τιτλοφορείται, με πρόεδρο τον κ. Χρήστο Μαριδάκη, έναν παθιασμένο
απόστρατο του Π.Ν., που δηλώνει “στρατιώτης της Σαλαμίνας και κανενός
Δημάρχου” ενώ σκοπό της ζωής του έχει βάλει την ανάδειξη της Ναυμαχίας
σε κοσμοϊστορικό γεγονός και κατ΄επέκταση σε πόλο προσοχής για το νησί
της Σαλαμίνας. Στο blog του Αιαντίς δηλώνει: “Θα πρέπει να γνωρίζουν οι
επόμενες γενεές ότι όποιος αγωνίζεται για την ιστορία και τον πολιτισμό
του, δεν κουράζεται, δεν φοβάται και δεν εξαγοράζεται. Η προσφορά προς
την πατρίδα είναι υποχρέωση κάθε Έλληνα και δεν θα πρέπει να περιμένει
ανταλλάγματα ή τιμές. Πολύ περισσότερο όταν θα προσπαθήσουν να το
παραγκωνίσουν διάφοροι σαλταδόροι της πολιτικής για να γευτούν αυτοί την
επιτυχία των αγώνων του”. (διατηρείται η ορθογραφία και το συντακτικό της πηγής).
Είναι αλήθεια, ότι ο κ. Μαριδάκης, εδώ
και σαράντα και βάλε χρόνια, αναλώνει πολύ χρόνο, κόπο και χρήμα από την
τσέπη του για να πετύχει το στόχο του. Μόλις πέρσι, κατάφερε να
αναγνωρισθεί η προσπάθειά του και μάλιστα, ορίσθηκε ειδικός σύμβουλος
του Δημάρχου για τα Σαλαμίνεια.
Αλλά ο κ. Μαριδάκης, έχει ζήσει σε
μιλιταριστικό περιβάλλον και οι προσλαμβάνουσες του έχουν ανάλογη
κατεύθυνση. Προσπαθώντας να τραβήξει την προσοχή στη Σαλαμίνα και την
Ναυμαχία, και να την επιβάλλει ως γεγονός παγκοσμίου σημασίας ακολούθησε
το δρόμο που ήξερε.
Παρελάσεις, δοξολογίες, αγήματα,
επιστημονικές ημερίδες, καταθέσεις στεφάνων, ομιλίες εθνικού χαρακτήρα,
προσκλήσεις ξένων αντιπροσωπειών, προσκλήσεις Μητροπολιτών κλπ. Πού
είναι ο στόχος της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας σε όλα αυτά; Στις
Πολιτιστικές Πρωτεύουσες “Αθήνα 1985” και “Πάτρα 2006”, άλλου είδους
εκδηλώσεις προηγήθηκαν, όχι αυτές.
Είναι απορίας άξιον, γιατί ορισμένα κράτη
επέλεξαν να εκπροσωπηθούν από τον στρατιωτικό ακόλουθο της πρεσβείας
τους. Αν δεν απατόμεθα, σε εκδηλώσεις πολιτισμού, αν δεν παραστεί ο
ίδιος ο πρέσβης ή ο επιτετραμμένος, παρίσταται ο μορφωτικός ακόλουθος.
Τι δουλειά έχουν οι στρατιωτικοί με τον πολιτισμό; Αυτά ανήκουν σε άλλες
εποχές.
Στο blog όμως του “Αιαντίς”, τα πράγματα
είναι ξεκάθαρα: “Ο Δήμος Σαλαμίνας έχει καθιερώσει τον εορτασμό της
ιστορικής επετείου της Ναυμαχίας της Σαλαμίνας το 480πχ με μία σειρά
λαμπρών εκδηλώσεων απο 22 έως 29 Σεπτεμβρίου ,για να τιμήσει την μνήμη
των Σαλαμινομάχων που άλλαξαν την πορεία της ιστορίας όλου του Δυτικού
Κόσμου, και ευρύτερα το Πολεμικό Ναυτικό που αποτελεί την συνέχεια
αυτών” (διατηρείται και πάλι, η ορθογραφία και το συντακτικό της πηγής).
Θα μου πείτε ότι οι στρατιωτικοί
ακόλουθοι έρχονται για να τιμήσουν το Πολεμικό Ναυτικό που είναι το
τιμώμενο όπλο για την Ναυμαχία. Λίγο μπερδεμένο είναι αυτό. Αν δεν κάνω
λάθος, το Πολεμικό Ναυτικό είναι Ελληνικό και όχι … Σαλαμινιακό. Στη
Σαλαμίνα υπάρχει βέβαια ο πιο μεγάλος ναύσταθμος του Π.Ν. και εξ αυτού,
υπάρχουν ειδικοί δεσμοί με το νησί αλλά η επέτειος της Ναυμαχίας, ακόμα
δεν έχει χαρακτηρισθεί Εθνική επέτειος. Παραμένει δυστυχώς τοπική, και
μάλιστα ιδιότυπη αφού ακόμα δεν έχει καθιερωθεί, ούτε ως Εθνική
επέτειος, ούτε ως αργία, παρά την απόφαση 110/2011 του Δημοτικού
Συμβουλίου που προβλέπει την “Ανακήρυξη της 29ης Σεπτεμβρίου ως επίσημης
αργίας του Δήμου αφιερωμένης στο Πολεμικό Ναυτικό”.
Βέβαια, το Πολεμικό Ναυτικό τιμάται σαν ο
συνεχιστής των αρχαίων Ναυμάχων -και έτσι είναι- αλλά από πότε οι ξένες
πρεσβείες τιμούν το όπλο που συνεχίζει με λαμπρό τρόπο την παράδοση των
Ναυμάχων και όχι τον τόπο που τους γέννησε; Στο κάτω-κάτω, τον καιρό
της Ναυμαχίας, δεν υπήρχε Πολεμικό Ναυτικό και Ελληνική Δημοκρατία με τη
σημερινή μορφή τους, ούτε επαγγελματίες στρατιωτικοί με την σημερινή
εξέλιξή τους. Υπήρχαν οι στόλοι των πόλεων-κρατών, στους οποίους
επιβιβάζονταν οι μάχιμοι πολίτες της πόλης και αρμένιζαν προς την μάχη ή
την ναυμαχία. Και μάλιστα, λίγο καιρό πριν τους ενώσει ο κοινός εχθρός,
οι Πέρσες, αλλά και πολλά χρόνια αργότερα πολεμούσαν ή ναυμαχούσαν
μεταξύ τους για καθαρά ιμπεριαλιστικούς λόγους. Εμείς είμαστε οι πρώτοι
διδάξαντες, όχι οι … Αμερικάνοι. Ας διαβάζουμε την Αρχαία Ιστορία, λίγο
πιό προσεκτικά. Από την άλλη μεριά, αν το Πολεμικό Ναυτικό θεωρεί τόσο
σημαντική την επέτειο της Ναυμαχίας, τι έκανε τόσα χρόνια για να
βελτιώσει την κατάσταση; Εννοούμε βέβαια σε επίπεδο κεντρικής εξουσίας,
για την καθιέρωση της επετείου ως Εθνικής κλπ.
Και το Λιμενικό Σώμα, ως τι τιμάται;
Υπήρχε ακτοφυλακή στην αρχαιότητα; Ή απλώς ως σώμα ασφαλείας που έχει
απόλυτη σχέση με τη θάλασσα, προσκολλάται ώστε τιμάται και αυτό;
Οι υπόλοιποι, οι κάτοικοι της Σαλαμίνας
Στο νησί κατοικούν, σύμφωνα με τις
εκτιμήσεις, 50 ως 70 χιλιάδες άνθρωποι. Ανάμεσα τους, υπάρχουν άνθρωποι
που έχουν γνώση και άποψη για τελετές τέτοιου είδους αλλά δεν ρωτήθηκαν
ποτέ. Κι όχι μόνο δεν ρωτήθηκαν, αλλά όποτε εξέφρασαν άποψη, αυτή
θεωρήθηκε αντιπολιτευτικός λόγος και … μικροψυχία, ή προσπάθεια
προσωπικής προβολής. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι, ο κόσμος της Σαλαμίνας,
είτε έχει είτε δεν έχει, αρθρώσει λόγο δημοσίως, τελικά είναι οι μεγάλοι
απόντες από τα Σαλαμίνεια αφού οι εκδηλώσεις και οργανώνονται και …
εκτελούνται ερήμην τους. Απέχουν ή αδιαφορούν για τις εκδηλώσεις,
μετατρέποντας τις, με την στάση τους, σε ελιτίστικες συνάξεις ταγών,
κάθε είδους, και των άμεσα εμπλεκομένων.
Πόσο ενδιαφέρουσα μπορεί να είναι μια
παρέλαση, αν δεν είναι το παιδί σου ανάμεσα σε αυτά που παρελαύνουν;
Ποιος, εκτός ίσως από τους ξένους τουρίστες, που είναι είδος σε
ανεπάρκεια στη Σαλαμίνα, θα έρθει να παρακολουθήσει την κατάθεση των
στεφάνων στον Τύμβο; Ποιος απλός πολίτης που δεν κατέχει θέση και αξίωμα
θα έρθει να παραστεί σε μια δοξολογία; Και εντέλει αυτό που ξέρουμε
σίγουρα, είναι ότι, στα νερά της Σαλαμίνας, έγινε μια ηρωική ναυμαχία
και πρέπει, τόσο να θυμόμαστε, όσο και να τιμούμε εκείνους τους ήρωες,
όπως τους αρμόζει κι όχι όπως μας γουστάρει.
Αν για παράδειγμα αποβιώνατε σήμερα
(κούφια ή ώρα!), πως θα σας φαινόταν να σας κήδευαν, να σας έκαναν
μνημόσυνα και τρισάγια, όπως απαιτούν τα ήθη και έθιμά μας, με
βουδιστικό ή δρουϊδικό (είναι η θρησκεία των Κελτών) ή ταοϊστικό
τελετουργικό; Γιατί κάτι τέτοιο συμβαίνει, όταν κάνουμε … τρισάγιο στους
Ναυμάχους της Σαλαμίνας. Για το θέμα του είδους των εκδηλώσεων, ο κ.
Τσαβαρής παραδέχθηκε ότι υπάρχουν διάφορες απόψεις, αλλά εκείνος επέλεξε
την απόδοση τιμών στους Ναυμάχους, με τα σημερινά ήθη και έθιμα.
Μερικές επισημάνσεις
Τι σχέση έχει ο πύρινος λόγος του
παναγιότατου Θεσσαλονίκης για το Μακεδονικό με την αρχαία Ναυμαχία;
Γιατί δεν προσεκλήθη Έλληνας αρχαιολόγος ή ιστορικός αντί για τον
αρχιερέα, ως κεντρικός ομιλητής, και να μιλήσει στον κόσμο, στον πολύ
κόσμο, για την Ναυμαχία και την σημασία της ανά τους αιώνες; Όσο για το
ευρέως λεγόμενο, πως οι Ναυμάχοι της Σαλαμίνας έσωσαν τον … Δυτικό
πολιτισμό ας το αφήσουμε καλλίτερα. Αυτό είναι πολύ θεωρητικό, στα όρια
της εικοτολογίας. Κανείς δεν ξέρει τι θα γινότανε, αν … Επιπλέον, τον
καιρό της Ναυμαχίας, ο Δυτικός πολιτισμός δεν υπήρχε, κι όταν υπήρξε
αργότερα, παραδέχτηκε ότι πήρε τα φώτα του από … εμάς.
Σε υποθέσεις σαν τα Σαλαμίνεια, δεν
χωράει προπαγάνδα και αντιπολίτευση. Χωράει μόνο ακρίβεια διαδικασιών
και ομοφωνία. Στα Σαλαμίνεια δεν χωράνε νομενκλατούρες που κάνουν
ημερίδες σε κλειστές αίθουσες. Χωράνε όμως ειδικοί, αρχαιολόγοι ή
ιστορικοί που θα εξηγήσουν με απλά λόγια το ιστορικό γεγονός και την
σημασία του, χωρίς εθνικιστικές ή άλλου είδους “κορώνες”.
Στα Σαλαμίνεια δεν χωράνε τρείς
θρησκευτικές εκδηλώσεις. Σίγουρα όμως χωράνε τρείς εκδηλώσεις
διαμαρτυρίας, και μάλιστα δυναμικές, σαν αυτές που μας είχε συνηθίσει ο
κ. Τσαβαρής προεκλογικά, κατά του ΟΛΠ, του Υπουργείου Πολιτισμού και της
Κυβέρνησης, που ο πρώτος κατάντησε τον ιστορικό τόπο του Τύμβου ένα
μεγάλο νεκροταφείο πλοίων και οι άλλοι δύο λάμπουν δια της απουσίας τους
από την όλη διαδικασία, παρότι όλη η περιοχή είναι από το 1982
ανακηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος (ζώνη Α, κάτι σαν την … Ακρόπολη). Και
μην αρχίσετε να λέτε πως δεν είναι αυτός ο Τύμβος. Είναι-δεν είναι,
αυτόν έχουμε έστω και σαν σημείο αναφοράς.
Στα Σαλαμίνεια δεν χωράνε ερασιτεχνισμοί
και προχειρότητες, όπως αυτοί που επιδεικνύονται, στο θέμα της
επικοινωνίας. Αν κάτι μπορούν να κάνουν τα Σαλαμίνεια, έστω και έτσι
όπως οργανώνονται τώρα, είναι να παράξουν προβολή για το νησί. Χωρίς
επικοινωνιακούς … μαγνήτες, που αντίστροφο αποτέλεσμα θα φέρουν.
Είναι καιρός, να συντονιστούν τα οράματα, οι στόχοι και οι επιδιώξεις όσων εμπλέκονται στις εκδηλώσεις.
Για να υπηρετηθεί ο κοινός σκοπός. Ο τόπος μας …
Η Σαλαμίνα …
πηγή: thesalaminians.com