Της Νίνας Κασιμάτη *
«Στη διάρκεια του επισκεπτηρίου των φυλακών, όπου ήταν κλεισμένοι οι σύζυγοί τους, οι τρεις Δομινικανές αδερφές Μιραμπάλ, συνελήφθησαν από το δικτατορικό καθεστώς του Τρουχίλο και οδηγήθηκαν σε ένα χωράφι με ζαχαροκάλαμα. Εκεί βασανίστηκαν και ξυλοκοπήθηκαν μέχρι θανάτου. Από το 1981, οι γυναικείες οργανώσεις ανακήρυξαν την 25η Νοέμβρη ως ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών, και 18 χρόνια μετά η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ την καθιέρωσε ως Διεθνή Ημέρα...»..
Μετέχοντας ως Εκπρόσωπος της χώρα μας στο διεθνές Κοινοβουλευτικό Δίκτυο του Συμβουλίου της Ευρώπης "Women Free from Violence", δουλεύουμε με πρωτεύοντα στόχο την προώθηση για κύρωση από τα εθνικά κοινοβούλια της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης - ένα πρωτοποριακό κείμενο, το πρώτο διεθνές νομικά δεσμευτικό, που προβλέπει μια ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας - ώστε να αρχίσει να ισχύει στα προσχωρούντα κράτη χωρίς καθυστέρηση.
Οι νόμοι όμως δεν είναι από μόνοι τους αρκετοί. Πρέπει όλοι να γνωρίζουμε ότι η έμφυλη βία δεν είναι απλώς το αποτέλεσμα της βιολογικής ισχύος του ενός φύλου έναντι του άλλου, δηλαδή απλά ένα φυσικό – μηχανικό φαινόμενο. Είναι μια πρακτική εμβαπτισμένη σε ρόλους, αντιλήψεις, κοινωνικά στερεότυπα, πολιτικά καθεστώτα, οικονομικά και δικαιϊκά συστήματα, θρησκείες, σχέσεις εξουσίας και κυριαρχίας.
Ο συγκεκριμένος τύπος βίας καταγράφεται παγκοσμίως με πολλαπλή συμπτωματολογία και με τη γυναίκα, είτε είναι εξαρτώμενη είτε χειραφετημένη, να υφίσταται ή να επαπειλείται με σωματική βαναυσότητα, ψυχολογική κακοποίηση, στέρηση του δικαιώματος στην αυτοδιάθεση, την ατομικότητα και τη συλλογικότητα, σεξουαλική βία ή παρενόχληση, ακόμη και θάνατο, είτε εαυτή είναι σύζυγος, μάνα, κόρη, επιτυχημένη επαγγελματίας, συνδικαλίστρια, άνεργη, φοιτήτρια, ανήλικο θύμα καταναγκαστικού γάμου, θύμα trafficking και εκπόρνευσης, σκλάβα, θύμα γενετήσιου ακρωτηριασμού, μετανάστρια, γυναίκα θύμα πολέμου, γενοκτονίας, και γυναίκα πρόσφυγας.
Όσον αφορά στη Δύση, η οικονομική κρίση, οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές και η υποχώρηση του κοινωνικού κράτους, που αυξάνουν τις ανισότητες, είναι ένας ακόμη γενεσιουργός παράγοντας σύγχρονων μορφών βίας κατά των γυναικών, ακόμη και σε ανεπτυγμένα κράτη δικαίου και οικονομίες.
Συστηματικά ή διάσπαρτα ακραία φαινόμενα είναι πλέον μεταξύ άλλων τα εξής:
1) Πολλαπλές κακουχίες και κίνδυνοι trafficking και εκμετάλλευσης που διατρέχουν πλέον εκατοντάδες χιλιάδες γυναίκες μετανάστριες και πρόσφυγες, θύματα πολέμου και γενοκτονιών,
2) Κυκλώματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης άνεργων φοιτητριών με οικονομικό αντάλλαγμα τα δίδακτρα δημόσιων(!) και ιδιωτικών πανεπιστήμιων, βλ. http://www.bbc.co.uk/newsbeat/article/35521859/a-quarter-of-a-million-uk-students-now-using-sugar-daddies-according-to-app
3) Φυσική ή ηλεκτρονική παρακολούθηση (stalking) 4) οι εκδικητικές επιθέσεις με οξύ στο πρόσωπο και το σώμα, με 1500 καταγεγραμμένα περιστατικά την προηγούμενη χρονιά στην Ευρώπη, όπως είχε συμβεί το 2008 και στη δική μας Κωνσταντίνα Κούνεβα, συνδικαλίστρια ενοικιαζόμενη καθαρίστρια τότε, και νυν Ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ.
Συνηθέστερο και εγγύτερο όλων παραμένει το φαινόμενο των συγκρούσεων μεταξύ συζύγων-συντρόφων και της ενδοοικογενειακής βίας, που πολλαπλασιάζονται σε συνθήκες ανέχειας, παρατεταμένης ανεργίας και οξυμένων προβλημάτων επιβίωσης της οικογένειας.
Παρατηρείται επίσης αύξηση περιστατικών εγκλωβισμού γυναικών με παιδιά σε ανεπιθύμητους γάμους και αναγκαστικής συμβίωσης λόγω οικονομικής επισφάλειας. Χαρακτηριστικό τέτοιο συμβάν ήταν η στυγερή δολοφονία της μορφωμένης νέας μητέρας τριών νηπίων, Ανθής Λινάρδου, πριν από δέκα μήνες, που συγκλόνισε το πανελλήνιο.
Με την πεποίθηση ότι ο αγώνας αυτός, που πρέπει να δοθεί, δεν θυματοποιεί εξ' ορισμού τη γυναίκα ούτε ενοχοποιεί συλλήβδην το ανδρικό φύλο, πρέπει να αυξηθεί η συνειδητοποίηση της έκτασης και του βάθους του φαινομένου, ώστε κατ’ αρχήν να είμαστε σε θέση να αναγνωρίζουμε και να διακρίνουμε τα περιστατικά, να μη διστάζουμε να καταγγέλλουμε τις βιαιοπραγίες που γνωρίζουμε, αλλά και να παροτρύνουμε προληπτικά τα θύματα να μη ντρέπονται και να καθιστούν τον κοινωνικό και συγγενικό περίγυρο συμπαραστάτη τους.
Αλλιώς, οπωσδήποτε να απευθύνονται στα ειδικά κέντρα της πολιτείας (24ωρη τηλεφωνική γραμμή βοήθειας 15900, www.womensos.gr), που μπορούν να τους παράσχουν καθοδήγηση, νομική και ψυχολογική υποστήριξη, καθώς και φιλοξενία μαζί με τα παιδιά τους σε ειδικούς ξενώνες.
Τέλος, στη σχετική συζήτηση που συμμετείχα στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη τον περασμένο Σεπτέμβρη, τέθηκε κι η πολύ σημαντική παράμετρος του κόστους της βίας κατά των γυναικών σε συνάρτηση με τους δείκτες υγείας και παραγωγικότητας.
Κατέστη σαφές ότι η βία - επειδή εμποδίζει την εκπλήρωση της προσωπικότητας και των δυνατοτήτων της γυναίκας, αλλά και των παιδιών της, αγοριών και κοριτσιών, που καθίστανται άμεσα ή δευτερεύοντα θύματα της κατάστασης της παθούσας μητέρας τους - αφαιρεί άμεσους, μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους πόρους, υπονομεύει τη συλλογική πρόοδο, την ψυχολογική ωρίμανση, καθώς και την ηθική, πολιτισμική και υλική ευημερία της κοινωνίας.
Συνεπώς, δεν έχουμε δικαίωμα να αδρανούμε.
Η βία κατά των γυναικών, είτε συμβαίνει πίσω από τους τοίχους ενός σπιτιού, είτε στο εργασιακό ή ευρύτερο περιβάλλον μας με οποιαδήποτε μορφή, δεν είναι ιδιωτική υπόθεση του θύματος’ είναι καθρέφτης της κοινωνίας μας και με τεράστιο αντίκτυπο σε όλες και όλους μας.
* Η Νίνα Κασιμάτη είναι Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ και Εκπρόσωπος της Ελλάδας στο Δίκτυο του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών.