Τι σημαίνει ο μεγάλος αριθμός μικρό-σεισμών;
Ο φυσικός νόμος ο οποίος προβλέπει τι μεγέθη έχουν οι σεισμοί οι οποίοι συμβαίνουν μέσα σε κάποιο χρονικό διάστημα σε μία περιοχή, λέγεται νόμος Gutenberg-Richter και είναι γνωστός από τη δεκαετία του 1940.
Σύμφωνα με αυτό τον νόμο (παραλείποντας τη μαθηματική διατύπωση) συμβαίνουν πάντοτε πολλοί μικροί σεισμοί και λίγοι μεγάλοι. Μάλιστα, αν μετρήσουμε πόσοι σεισμοί ξεπερνούν ένα όριο μεγέθους, τότε κάθε φορά που κατεβάζουμε αυτό το όριο κατά μία μονάδα, οι σεισμοί που θα μετρήσουμε θα είναι 9, 10 ή 11 φορές περισσότεροι. Έτσι π.χ. σε μία περιοχή που τα τελευταία 100 χρόνια έχουν συμβεί 5 σεισμοί με μέγεθος μεγαλύτερο από 6, θα έχουν συμβεί περίπου 50 σεισμοί με μέγεθος μεγαλύτερο από 5, 500 σεισμοί με μέγεθος μεγαλύτερο από 4 κ.ο.κ. Αυτό που μπορεί να αλλάζει από περιοχή σε περιοχή είναι το πόσοι σεισμοί γίνονται σε απόλυτους αριθμούς. Π.χ. στην Κεφαλονιά γίνονται περισσότεροι σεισμοί με μέγεθος μεγαλύτερο από 5 απ’ότι στη Θεσσαλονίκη, και στην Αλάσκα περισσότεροι σεισμοί με μέγεθος μεγαλύτερο από 7 απ’ότι στην Ελλάδα, αν υποτεθεί ότι μιλάμε για ίσα χρονικά διαστήματα και περιοχές με ίση έκταση.
Το άλλο που μπορεί να διαφέρει από περιοχή σε περιοχή (αλλά και από εποχή σε εποχή), είναι ο παράγοντας κατά τον οποίο πληθαίνουν οι σεισμοί όσο μικραίνει το μέγεθος. Αυτός ο παράγοντας είναι πάντα γύρω στο 10 όπως αναφέρθηκε παραπάνω, αλλά μπορεί να μεταβάλεται λίγο. Αυτό που παραμένει όμως σταθερό σε κάθε περίπτωση είναι ο ίδιος ο νόμος Gutenberg-Richter ο οποίος δεν παρουσιάζει αποκλίσεις.
Ο φυσικός νόμος ο οποίος προβλέπει τι ενέργεια εκλύει ένας σεισμός σε συνάρτηση με το μέγεθός του, λέγεται νόμος του Båth και είναι γνωστός από τη δεκαετία του 1960. Σύμφωνα με αυτό τον νόμο, η ενέργεια ενός σεισμού είναι μεγαλύτερη όσο μεγαλύτερο είναι το μέγεθός του, και μάλιστα, ένας σεισμός ο οποίος είναι μία μονάδα μεγέθους μεγαλύτερος από έναν άλλο, έχει και 33 ή 34 φορές μεγαλύτερη ενέργεια. Αυτό δεν είναι καθόλου περίεργο, αφού είναι άμεση συνέπεια του τρόπου με τον οποίο έχουν ορισθεί οι διάφορες κλίμακες μεγεθών. Αυτό όμως που έχει σημασία είναι ότι ο παράγοντας 33 ή 34 είναι πάντα πολύ μεγαλύτερος από τον παράγοντα 9,10, ή 11 του νόμου Gutenberg-Richter.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, το μεγαλύτερο μέρος της σεισμικής ενέργειας να εκλύεται από μεγάλους σεισμούς και μόνο ένα μικρό μέρος από μικρούς σεισμούς. Αν ελπίζουμε ότι μία σειρά από μικρούς σεισμούς θα εκτονώσει την ενέργεια ενός μεγάλου σεισμού έτσι ώστε αυτός να αποτραπεί ή να γίνει σημαντικά μικρότερος, τότε θα πρέπει να περιμένουμε να γίνει ένας αφύσικα μεγάλος αριθμός μικρών σεισμών. Αυτό όμως δεν μπορεί να γίνει χωρίς να παραβιαστεί ό νόμος Gutenberg-Richter ο οποίος είναι τόσο στενά συνδεδεμένος με τις φυσικές διαδικασίες που προκαλούν τους σεισμούς που δεν παραβιάζεται ποτέ.
Σύμφωνα με τα παραπάνω, δεν είναι δυνατόν να εκτονωθεί η σεισμική ενέργεια με μικρούς σεισμούς, σε βαθμό που να αποτρέψει τη γένεση ενός μεγάλου σεισμού, ή να μειώσει το μέγεθός του. Η σημασία της έκλυσης της ενέργειας ενός μικρού σεισμού για την αποτροπή ενός μεγαλύτερου είναι αμελητέα.
Σεισμολόγος Οδυσσέας Γαλάνης