του Νίκου Μπελαβίλα
Οι γιορτές για τα 2.500 χρόνια από τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας θα γίνουν σε ένα κατεστραμμένο τοπίο, από τη ρύπανση, τα διαλυτήρια πλοίων, τα ναυπηγεία, τα γιγαντιαία έργα της Cosco. Ο Δήμαρχος Πειραιά ανακοίνωσε περιχαρής στο Δημοτικό Συμβούλιο, τη συμμετοχή μας στις εκδηλώσεις για την επέτειο μίας από τις μεγαλύτερες και καθοριστικές θαλασσινές συγκρούσεις της Ιστορίας.
-->
Οι εκδηλώσεις θα γίνουν τον Σεπτέμβριο στο προστατευμένο και ευπρεπές περιβάλλον της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων στον Πειραιά, καθώς ο ιερός τόπος της ναυμαχίας είναι ένας σκουπιδότοπος με ρυπαίνουσες ανεξέλεγκτες χρήσεις.
Ο Τύμβος των Σαλαμινομάχων είναι καταπατημένος από τα ναυπηγεία. Το παρθένο τοπίο της Κυνόσουρας προς το νότο προβλέπεται να δεχθεί άλλα δύο ναυπηγεία, παρότι ολόκληρη η χερσόνησος (600 στρέμματα) εξαιρέθηκε από την παραχώρηση προς την Cosco και αποτελεί δημόσιο ενιαίο αρχαιολογικό χώρο.
Το αρχαίο λιμάνι των Αμπελακίων, με τον βυθό γεμάτο ευρήματα, ο τόπος όπου διανυκτέρευσε πριν την κρίσιμη μέρα ο συμμαχικός στόλος υπό την ηγεσία των ναυάρχων της Αθήνας και της Σπάρτης Θεμιστοκλή και Ευρυβιάδη, είναι διάσπαρτο από ναυάγια που διαλύονται.
Ο «Θρόνος του Ξέρξη» απέναντι, κάθεται σε μία βόμβα μεγατόνων με τις δεκάδες δεξαμενές καυσίμων που ανά πάσα στιγμή μπορούν να τινάξουν το Πέραμα και τον μισό Πειραιά στον αέρα.
Η Ψυττάλεια, όπου το αθηναϊκό άγημα με τον Αριστείδη τον Δίκαιο αποδεκάτισε τους Πέρσες, δέχεται σήμερα στο εργοστάσιο βιολογικού καθαρισμού, τα απόβλητα όλου του Λεκανοπεδίου. Σε ό,τι έχει απομείνει από το νησί προγραμματίζεται να εγκατασταθεί επίσης ναυπηγείο.
Στα στενά που συγκρούστηκαν οι στόλοι, τα φουγάρα πλοίων και εργοστασίων, οι επιχωματώσεις της θάλασσας, οι αμμοβολές και τα νέα κτίρια, η φωτορύπανση και η ηχορύπανση από τους γερανούς, έχουν διαλύσει προ πολλού την ιστορική εικόνα.
Και τέλος, ο «Τάφος» του ίδιου του ναυάρχου, το Μνημείο Θεμιστοκλή, θα χαθεί σε λίγο από τη θαλασσινή θέα, καθώς μπροστά του κτίζεται ο νέος προβλήτας της κρουαζιέρας της Cosco.
Αυτή είναι η πραγματική τιμή που αποδίδεται στη Ναυμαχία της Σαλαμίνας.
Ο Δήμαρχος στην τοποθέτησή μας απάντησε πως δυστυχώς τα περισσότερα βρίσκονται εκτός των διοικητικών ορίων του δήμου και δεν μπορεί να παρέμβει. Είναι λογικό: η δόξα από το ιστορικό γεγονός είναι δωρεάν με άμεσο επικοινωνιακό κέρδος, η σύγκρουση με την Cosco όμως έχει κόστος.
Τέλος για να συνεννοηθούμε. Το λιμάνι του Πειραιά και η πόλη γύρω του ζει από τη ναυτιλία και τη βιομηχανία. Όμως η μακροχρόνια πολιτική της ρύπανσης και της καταστροφής κάνει τις κοινωνίες να μισούν στο τέλος τις παραγωγικές χρήσεις. Μόνο που δεν φταίνε οι χρήσεις, ούτε οι κοινωνίες, αλλά οι επιχειρηματίες χρήστες οι οποίοι δεν καταλαβαίνουν ούτε από περιβάλλον ούτε από ιστορία αν είναι να κερδίσουν γρήγορα. Το λιμάνι του Πειραιά μπορεί και οφείλει να λειτουργεί και να αναπτύσσεται με όρους ευρωπαϊκούς και όχι με όρους τριτοκοσμικούς.
Θυμίζουμε λοιπόν στους «Μένουμε Ευρώπη» της πόλης μας ότι σε απόσταση μόλις τριών χιλιομέτρων από τα παλάτια της Βενετίας λειτουργεί μια από τις μεγαλύτερες βιομηχανικές ζώνες της Ιταλίας και δεν το αντιλαμβάνεται ο επισκέπτης. Όσο για τη Βαλέτα της Μάλτας, πόλη-μνημείο της UNESCO- εκεί φιλοξενούνται τεράστια ναυπηγεία κάτω και μέσα στα μεσαιωνικά της τείχη, σε μία σχέση αρμονική του ιστορικού περιβάλλοντος και της σύγχρονης παραγωγής. #pireas4all
Στην εικόνα ο Τύμβος των Σαλαμνιμάχων και το λιμάνι των Αμπελακίων. Φωτό:Κωνσταντίνος Ζηργάνος-Καζολέας.